Firmy nabywają różne środki trwałe celem ich wykorzystania w prowadzonej działalności. Środki trwałe zakupione przez przedsiębiorstwa oczywiście są amortyzowane. Amortyzacja z tym przypadku może być kosztem danego przedsiębiorstwa.
Zgodnie z art. 22a ustawy o PDOF oraz art.16a ustawy o POOP amortyzacji podlegają stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
- budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
- maszyny, urządzenia i środki transportu,
- inne przedmioty,
o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu. Przepisy w tym zakresie stanowią o dobrowolności amortyzacji w przypadku wartości środków trwałych, których wartość nie przekracza 10 000,00zł. Dlatego też wydatki poniesione na ich nabycie stanowią koszty uzyskania przychodów w miesiącu ich oddania do używania.
Amortyzacją jest systematyczne, planowe rozłożenie w czasie wartości początkowej danego środka trwałego. Dla celów podatkowych ustalone zostały w przepisach podatkowych roczne stawki amortyzacyjne. Określają one okres w jakim wartość środka trwałego powinna zrównać się z okresowymi odpisami amortyzacyjnymi. Odpisów można dokonywać z częstotliwością nie większą niż raz w roku.
|
Art.22h. ust. 4 ustawy o PDOF i art. 16g ust. 4 ustawy o PDOP
Podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych w równych ratach co miesiąc albo w równych ratach co kwartał, lub jednorazowo na koniec roku podatkowego. |
Amortyzacja budynków i budowli zaliczanych do 1 i 2 grupy KŚT
Zarówno ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych jak i od osób prawnych zawiera załącznik w postaci wykazu stawek amortyzacyjnych. Te podstawowe stawki należy stosować dla ustalenia odpisów- kosztów amortyzacji w przedsiębiorstwie, które posiada oraz wykorzystuje w swojej działalności poniższe rodzaje budynków.
| Pozycja |
Stawka % |
Symbol KŚT
(grupa,
podgrupa
lub rodzaj) |
Nazwa środków trwałych |
| 1 |
2 |
3
|
4 |
| 01 |
1,5 |
11 |
Budynki mieszkalne |
| 122 |
Lokale mieszkalne |
| 2,5 |
10 |
Budynki niemieszkalne |
| 110 |
Placówki opiekuńczo-wychowawcze, domy opieki społecznej bez opieki medycznej |
| 121 |
Lokale niemieszkalne |
| 4,5 |
102 |
Podziemne garaże i zadaszone parkingi oraz budynki kontroli ruchu powietrznego (wieże) |
| 104 |
Zbiorniki, silosy oraz magazyny podziemne, zbiorniki i komory podziemne (z wyłączeniem budynków magazynowych i naziemnych) |
| 10 |
103 |
Kioski towarowe o kubaturze poniżej 500 m3 - trwale związane z gruntem |
| 109 |
Domki kempingowe, budynki zastępcze - trwale związane z gruntem |
| 010 |
Plantacje wikliny |
| 02 |
2,5 |
224 |
Budowle wodne, z wyłączeniem urządzeń melioracji wodnych, doków stałych zalądowionych, wałów i grobli |
| 21 |
Budowle sklasyfikowane jako budowle do uzdatniania wód, z wyjątkiem studni wierconych |
| 290 |
Budowle sportowe i rekreacyjne, z wyłączeniem ogrodów i parków publicznych, skwerów, ogrodów botanicznych i zoologicznych |
| 291 |
Wieże przeciwpożarowe |
| 225 |
Urządzenia melioracji wodnych podstawowych |
| 226 |
Urządzenia melioracji wodnych szczegółowych |
| 4,5 |
2 |
Obiekty inżynierii lądowej i wodnej, z wyłączeniem ogrodów i parków publicznych, skwerów, ogrodów botanicznych i zoologicznych |
| 10 |
211 |
Przewody sieci technologicznych wewnątrzzakładowych |
| 221 |
Urządzenia zabezpieczające ruch pociągów |
| 14 |
202 |
Wieże ekstrakcyjne |
| 20 |
200 |
Wieże wiertnicze, wieżomaszty |
W kolumnie drugiej zestawienia widniej roczna stawka amortyzacyjna. Oznaczenie procentowe decyduje o okresie amortyzacji. I tak dla przykładu wśród pozycji tabeli w pierwszej grupie wymienione są budynki niemieszkalne, dla których stawka wynosi 2,5 %. Oznacza to, że budynek zostanie zamortyzowany w ciągu 40 lat: 100% / 2,5% = 40
Ustawodawca przewidział możliwość ustalenia indywidualnych stawek amortyzacyjnych, innych niż wskazane w tabeli. Dotyczy to używanych lub ulepszonych środków trwałych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego płatnika.
Nie może być on jednak krótszy niż:
- dla budynków (lokali) niemieszkalnych, dla których stawka amortyzacyjna z Wykazu stawek wynosi 2,5% - 40 lat pomniejszone o pełną liczbę lat, które upłynęły od dnia ich oddania po raz pierwszy do używania do dnia wprowadzenia do ewidencji środków trwałych. Okres nie może być krótszy niż 10 lat,
- 3 lata dla kiosków towarowych o kubaturze poniżej 500 m3 oraz domków kempingowych, budynków zastępczych - trwale związanych z gruntem,
- 10 lat dla budynków (lokali) i budowli innych niż wymienione powyżej.
W przypadku kiosków towarowych o kubaturze poniżej 500 m3 oraz domków kempingowych, budynków zastępczych uznaje się je za używane, jeżeli podatnik wykaże, że przed ich nabyciem były wykorzystywane przez podmiot inny niż podatnik przez okres co najmniej 60 miesięcy. Środki te zaś uznaje się za ulepszone, jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenie stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.
Zasadniczo okres amortyzacji dla środków trwałych z grupy 1 i 2 jest dość długi. Oznacza to, że podatnik korzystający w swojej działalności uwzględnia w długim czasie koszty związane z nabyciem takiego środka trwałego.
Zmiany w przepisach
Z dniem 1 stycznia 2024r. wejdą w życie nowe przepisy skracające okres amortyzacji. Zmiany dotyczyć będą środków trwałych będących budynkami niemieszkalnymi (lokalami) i budowlami z 1 i 2 grupy Klasyfikacji Środków Trwałych a dotyczyć mają możliwości ustalenia indywidualnej stawki amortyzacyjnej. Aby jednak skorzystać z takie możliwości środki trwałe muszą być:
- wytworzone we własnym zakresie,
- wprowadzone po raz pierwszy do ewidencji,
- znajdować się na obszarze gminy zlokalizowanej w powiecie, w którym przeciętna stopa bezrobocia wynosi co najmniej 120% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju,
- znajdować się na obszarze gminy, w której wskaźnik dochodów podatkowych na mieszkańca gminy jest niższe niż 100 proc dochodów dla wszystkich gmin.
Nowe przepisy przewidziane są dla podatników będących mikro przedsiębiorcami, małymi lub średnimi przedsiębiorcami w rozumieniu przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców, w ramach pomocy de minimis.
Okresy amortyzacji będą mogły być skrócone wg poniższego zestawienia:
- 10 lat – w przypadku, gdy ww. środki trwałe będą znajdowały się w obszarze gminy zlokalizowanej w powiecie, w którym przeciętna stopa bezrobocia wynosi od 120% do 170%
- 5 lat – w przypadku, gdy ww. środki trwałe będą znajdowały się na obszarze gminy zlokalizowanej w powiecie, w którym przeciętna stopa bezrobocia wynosi powyżej 170%.
Skrócenie okresu amortyzacji wg nowych zapisów spowoduje, że przedsiębiorcy będą mogli zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów większą kwotę niż w przypadku standardowego okresu amortyzacji a co za tym idzie zmniejszyć dochód będący podstawą opodatkowania. Ma to polepszyć ich sytuacje na rynku i zmniejszyć obciążenia fiskalne.
A co w sytuacji, gdy podatnik rozpoczął inwestycję przed terminem obowiązywania nowych rozwiązań?
Przepisy przejściowe w tym zakresie przewidują zastosowanie indywidualnych stawek amortyzacyjnych w stosunku do budynków niemieszkalnych, dla których po 31 grudnia 2023r.:
- nastąpiło uprawomocnienie się decyzji o pozwoleniu na budowę albo
- upłynął termin na wniesienie sprzeciwu wobec dokonanego zgłoszenia budowy albo wydanie zaświadczenia o braku podstaw do wniesienia takiego sprzeciwu, albo
- nastąpiło wprowadzenie po raz pierwszy do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli budowa tego środka trwałego nie wymaga uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę albo dokonania zgłoszenia budowy lub z innych przyczyn nie doszło do wydania takiej decyzji albo dokonania takiego zgłoszenia.
Autor:
Beata Tęgowska
