Samochód osobowy to składnik majątku, który występuje dziś obecnie niemal w każdej działalności gospodarczej. Nabyte na firmę samochody osobowe są o różnej wartości. Niektórzy przedsiębiorcy decydują się niekiedy na zakup droższego auta, a więc o wartości np. powyżej 150 000 zł. W jaki sposób amortyzować samochód osobowy o wyższej wartości. Co z kosztami uzyskania przychodów? Czy istnieją jakieś wyjątkowe sytuacje? O tym i nie tylko opowiedziano w niniejszej publikacji.
|
Spis treści:
- Samochód osobowy na potrzeby amortyzacji
- W jaki sposób amortyzowany jest samochód osobowy
- Wartość początkowa samochodu osobowego
|
Samochód osobowy na potrzeby amortyzacji
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 226 zwana dalej ustawą o PDOF) w art. 5a pkt 19a określa definicję samochodu osobowego, ale tylko na potrzeby obliczania podatku dochodowego. Pojazd samochodowy, który będzie spełniał tę definicję będzie podlegał ograniczeniom amortyzacji do wysokości limitu 150 000 zł.
Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o PDOF nie są kosztami uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej samochodu osobowego wprowadzonego do ewidencji środków trwałych od tej części wartości początkowej samochodu osobowego ponad kwotę:
- 225 000 zł - w przypadku samochodów osobowych będących pojazdem elektrycznym oraz napędzanych wodorem,
- 150 000 zł - w przypadku pozostałych samochodów osobowych.
Tak więc gdy samochód osobowy będzie droższy niż 150 000 zł (jego ustalona wartość początkowa) wówczas odpisy amortyzacyjne liczone od wartości ponad 150 000 zł nie będą mogły być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. W przypadku samochodów osobowych będących pojazdem elektrycznym oraz napędzanych wodorem wartość limitu to 225 000 zł.
Samochód osobowy w świetle ww. regulacji to pojazd samochodowy w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą, z wyjątkiem pojazdów przedstawionych poniżej.
| Pojazdy samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 ton niebędące samochodami osobowymi |
| Lp. |
Opis pojazdu |
| 1. |
Pojazd samochodowy mający jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą:
- klasyfikowany na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub
- z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków
|
| 2. |
Pojazd samochodowy, który posiada kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu |
| 3. |
Pojazd specjalny, jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wynika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym, i jeżeli spełnione są również warunki zawarte w odrębnych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń:
- agregat elektryczny/spawalniczy,
- do prac wiertniczych,
- koparka, koparko-spycharka,
- ładowarka,
- podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych,
- żuraw samochodowy, |
| 4. |
Pojazd samochodowy określony w specjalnie wydanym Rozporządzeniu określającym warunki dla innego typu pojazdów |
Należy podkreślić jeszcze jeden niezwykle istotny aspekt.
|
UWAGA!
Istotnym jest, iż ustawa o PDOF wskazuje wyłącznie na pojazdy samochodowe (w tym samochody osobowe) o dopuszczalnej masie całkowitej tylko do 3,5 ton. To oznacza, że pojazdy powyżej tej wagi nie obejmują żadne limity ww. ustawy. |
W jaki sposób amortyzowany jest samochód osobowy
Amortyzacja samochodu osobowego, czyli od czego zacząć? Amortyzacji podlegają samochody osobowe nabyte do działalności gospodarczej i wprowadzone do ewidencji środków trwałych.
|
UWAGA!
Rozpoczęcie amortyzacji w czasie samochodu osobowego nabytego do działalności podatnik inicjuje od miesiąca następnego po miesiącu nabycia.
Z kolei, gdy samochód osobowy o wartości początkowej 10 000 zł i poniżej zostaje nabyty do działalności to podatnik w sytuacji ujęcia go bezpośrednio w koszty działalności księguje go w miesiącu nabycia. |
Nabycie samochodu osobowego to:
- wprowadzenie oświadczeniem prywatnego samochodu do działalności,
- zakup do działalności na podstawie faktury,
- zakup na podstawie umowy kupna-sprzedaży,
- zakup na podstawie VAT-MARŻY,
- otrzymanie w darowiźnie, spadku
- pozostałe nabycia.
Nie stanowi nabycia korzystanie z samochodu osobowego na podstawie umów najmu, leasingu, dzierżawy czy umowy o podobnym charakterze. Pewną ciekawostką jest to, że gdy przedsiębiorca korzysta z leasingu finansowego to ma prawo ujmować odpisy amortyzacyjne w ewidencji środków trwałych i zaliczać ich do kosztów bilansowych w swoich księgach (użytkownika samochodu).
Samochód osobowy może być amortyzowany wg poniższego podziału:
- samochód osobowy o wartości początkowej powyżej 10 000 zł, ale do 150 000 zł może być amortyzowany wyłącznie w czasie (czyli nie może być jednorazowo),
- samochód osobowy o wartości początkowej powyżej 150 000 zł może być amortyzowany wyłącznie w czasie,
- samochód osobowy o wartości początkowej do 10 000 zł może być ujęty jednorazowo w koszty firmy, wprowadzony do ewidencji środków trwałych i amortyzowany w czasie.
|
UWAGA!
Samochód osobowy o wartości powyżej 10 000 zł nie podlega jednorazowej amortyzacji. |
Wartość początkowa samochodu osobowego
Po zakupie samochodu osobowego o wartości powyżej 10 000 zł podatnik ma obowiązek wprowadzić go do ewidencji środków trwałych.
Wprowadzając go na stan środków trwałych przedsiębiorca musi ustalić m.in.:
- datę nabycia (istotne z punktu widzenia rozpoczęcia amortyzacji od miesiąca następnego po miesiącu nabycia),
- numer KŚT środka trwałego określający rodzaj środka trwałego (w Klasyfikacji Środków Trwałych),
- wartość początkową,
- stawkę amortyzacji – standardowa – 20%, przyspieszona – 40%, o wartości początkowej równej lub niższej niż 10 000 zł – 100%,
- odpisy amortyzacyjne w oparciu o ustaloną stawkę amortyzacji,
- okres zakończenia amortyzacji,
- pozostałe kwestie.
|
UWAGA!
Wartość początkowa samochodu osobowego zakupionego do firmy (cena nabycia) kwota należna sprzedawcy, która jest powiększona o koszty zakupu występujące do dnia przekazania środka trwałego do używania w działalności.
Koszty te to m.in.:
- transport, załadunek i wyładunek,
- ubezpieczenia w drodze,
- montażu, instalacja i uruchomienie programów oraz systemów komputerowych,
- opłaty notarialne,
- opłaty skarbowe i inne,
- odsetki i prowizje,
- podatek VAT tylko gdy nabywcą jest podatnik zwolniony z VAT albo nabywa środek trwały na działalność zwolnioną z VAT,
- 50% podatku VAT z faktury, gdy nabywca jest czynnym podatnikiem,
- cło, podatek akcyzowy w przypadku importu środka trwałego (zakup spoza UE).
|
Przykład 1
Przedsiębiorca nabył samochód osobowy na cele działalności gospodarczej o wartości netto 180 000 zł netto, 41 400 zł VAT. Samochód będzie wykorzystywany zarówno do działalności gospodarczej i jak prywatnie a zatem 50% podatku VAT będzie przysługiwało podatnikowi do odliczenia a drugie 50% zwiększy wartość początkową samochodu.
Przedsiębiorca zastosował stawkę amortyzacyjną 20% rocznie.
Obliczenia do przykładu nr 1
Wartość początkowa wyniesie 180 000 zł + 20 700 zł = 200 700 zł.
Współczynnik kosztu stanowiącego KUP: 150 000 zł / 200 700 zł = 74,74 %
Roczny odpis amortyzacyjny (20% x 200 700 zł) wyniesie 40 140 zł i z tego:
- 30 000,64 zł - odpis amortyzacyjny stanowiący koszty uzyskania przychodów (74,74% x 40 140 zł),
- 10 139,36 zł - odpis amortyzacyjny niestanowiący kosztów uzyskania przychodów (25,26% x 40 140 zł).
Miesięczny odpis amortyzacyjny (40 140 zł / 12 miesięcy) wyniesie 3 345 zł i z tego:
- 2 500,05 zł - odpis amortyzacyjny stanowiący koszty uzyskania przychodów (74,74% x 3 345 zł),
- 844,95 zł - odpis amortyzacyjny niestanowiący koszty uzyskania przychodów (25,26% x 3 345 zł).
|
UWAGA!
Samochód osobowy można amortyzować:
- według standardowej stawki 20% rocznie od ustalonej wartości początkowej,
- według indywidualnej stawki 40% rocznie od ustalonej wartości początkowej,
- jednorazowo, gdy wartość początkowa jest równa lub niższa niż 10 000 zł.
|
Na koniec warto zaznaczyć, iż w przypadku samochodów osobowych użytkowanych w działalności na podstawie umowy najmu, leasingu, dzierżawy przedsiębiorca korzystający z samochodu osobowego nie dokonuje odpisów amortyzacyjnych. Dokonuje je finansujący – leasingodawca.
Niemniej i tu limit ograniczający 150 000 zł ma swoje zastosowanie w odniesieniu do wartości samochodu osobowego wynikającego z ww. umów. Ograniczeniu do ujęcia w kosztach podlega rata leasingowa. Rata leasingowa w pewnych wyjątkowych sytuacjach nie podlega limitowi jednak to będzie przedmiotem odrębnej publikacji. Co istotne samochody osobowe użytkowane u przedsiębiorcy w jego działalności na podstawie umowy najmu, leasingu, dzierżawy stanowią środki trwałe obce. Warto wspomnieć, iż wyjątkiem od reguły jest leasing finansowy. W tym wypadku to korzystający dokonuje bilansowych odpisów amortyzacyjnych.
Autor
Krzysztof Ulicki
