Samochody ciężarowe i osobowe często stanowią majątek firmowy. Jako pojazdy wykorzystywane w celach służbowych posiadają one własną definicję w VAT i dochodowym. Dotyczy to przede wszystkim samochodów osobowych, które zostały jednoznacznie określone w odpowiednich przepisach ustaw odnoszących się do tych rodzajów podatków. Z reguły rzecz ujmując, definicję dla samochodu osobowego przy uwzględnieniu pewnych wyjątków można również stosować do samochodów ciężarowych. Kwestie te okazują się bardzo istotne, jeśli wziąć pod uwagę możliwość wykorzystania jednorazowej amortyzacji. Bardzo ważne jest również prawidłowe odliczenie VAT.
Ogólna definicja samochodu ciężarowego
Samochodem ciężarowym w potocznym rozumieniu tych słów nazywa się pojazdy, które ze względu na swoją specyficzną konstrukcję wykorzystuje się głównie do przewozu ładunków. Oprócz tego uznaje się także, że ciężarówkami są te pojazdy osobowe, które poza towarami zdolne są przewozić także od 4 do 10 osób łącznie z kierowcą. Kategorie homologacyjne samochodów ciężarowych zgodnie z obowiązującymi przepisami o ruchu drogowym to N1 (pojazdy o wadze do 3,5 ton), N2 (3,5-12 ton) oraz N3 (powyżej 12 ton).
Definicja samochodu ciężarowego w ustawie o podatku dochodowym
Samochodem ciężarowym w kwestiach podatku dochodowego nazywa się przede wszystkim pojazdy, których całkowita masa jest większa niż 3,5 tony. Trzeba jednak pamiętać o tym, że do samochodów ciężarowych w niektórych wypadkach zalicza się też pojazdy, których masa jest mniejsza niż 3,5 tony. Dotyczy to głównie tych samochodów, które zostały wyposażone w jeden rząd siedzeń przeznaczonych do użytkowania przez kierowcę i pasażerów. Rząd ten powinien być wyraźnie oddzielony od części wykorzystywanej do przewozu towarów. Tego rodzaju pojazdy w świetle przepisów o ruchu drogowym zalicza się do pojazdów wielozadaniowych typu van.
Podobnie, jeśli pojazd posiada otwartą część, na której przewozi się ładunki, niezależnie od swojej wagi jest on ciężarówką w świetle prawa dotyczącego podatku dochodowego. Takie same kryteria klasyfikacyjne stosuje się również do pojazdów samochodowych wyposażonych w kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i oddzielone od niej nadwozie przeznaczone do przewożenia towarów. Do stwierdzenia, że dany samochód należy do kategorii samochodów ciężarowych, stosuje się zaświadczenia wydane przez okręgową stację kontroli pojazdów, odpowiedzialną za przeprowadzenie dodatkowych badań technicznych, a także dowody rejestracyjne pojazdów, gdzie zawiera się stosowną adnotację o rodzaju pojazdu.
W przypadku małych podatników oraz przedsiębiorców dopiero zaczynających swoją działalność zachodzi możliwość jednorazowego zamortyzowania pojazdów samochodowych na zasadach obowiązujących przy pomocy de minimis.
Definicja samochodu ciężarowego w ustawie o VAT
W ustawie o VAT nie ma jednoznacznej definicji pojazdu ciężarowego. Wyodrębnia się tutaj jedynie te samochody, w stosunku do których można zastosować pełne odliczenie VAT, określając je mianem pojazdów ciężarowych. W tym wypadku nie bierze się pod uwagę zapisów widniejących w dowodzie rejestracyjnym danego pojazdu, wychodząc z założenia, że nie każdy pojazd ciężarowy uprawnia podatnika do 100% odliczenia VAT.
W ustawie o VAT za pojazdy ciężarowe uznaje się samochody o masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony. Ponadto ciężarówkami są także pojazdy, które mogą przewozić co najmniej 10 osób wraz z kierowcą, przeznaczone do transportu pasażerów. Odnosi się to również do pojazdów skonstruowanych w ten sposób, że nadają się one jedynie do celów związanych z prowadzeniem własnej działalności gospodarczej. Do tej grupy zalicza się pojazdy inne niż samochody osobowe, posiadające jeden rząd siedzeń i wyraźnie oddzieloną za pomocą ściany lub przegrody część do przewożenia ładunków, która może być zarówno otwarta, jak i zamknięta. Samochody takie klasyfikuje się zazwyczaj jako pojazdy wielozadaniowe typu van. Podobnie klasyfikuje się także pojazdy, w których oddzielono od siebie konstrukcyjnie kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie, za pomocą którego przewozi się ładunki. Konstrukcję samochodu wykluczającą prywatne użytkowanie stwierdza się w oparciu o specjalne zaświadczenia wydane przez okręgową stację kontroli pojazdów, która przeprowadziła dodatkowe badania techniczne, a także dowody rejestracyjne z odpowiednią adnotacją.
Pojazdy specjalne a pojazdy ciężarowe
Co do zasady, pojazdy specjalne w polskim prawie podatkowym traktuje się podobnie jak pojazdy ciężarowe. Dotyczy to przede wszystkim ładowarek, koparek, koparko-spycharek, żurawi samochodowych, agregatów spawalniczych i elektrycznych, pojazdów przeznaczonych do prac wiertniczych oraz podnośników, za pomocą których realizuje się prace montażowe i konserwacyjne. Ponadto tego rodzaju pojazdy reprezentowane są również przez bankowozy typu A i B oraz karawany pogrzebowe, przy zastrzeżeniu jednak konieczności spełnienia dodatkowych wymagań.
Autor: Łukasz Stachurski
