Zdarza się w firmie uszkodzenie samochodu na skutek wypadku czy kolizji samochodu osobowego stanowiącego środek trwały w prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej. Innym razem następuje awaria, której usunięcie wymaga sięgnięcia do polisy ubezpieczeniowej z uwagi na unieruchomienie pojazdu.
W takiej sytuacji przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT może sprzedać samochód w takim stanie w jakim on się znajduje ale może też dokonać jego naprawy i użytkować nadal w działalności gospodarczej. Środki na owy remont mogą pochodzić z polisy ubezpieczeniowej.
Jak wówczas wygląda sprawa odliczenia VAT jeżeli koszty naprawy zostały pokryte z polisy ubezpieczeniowej?
Naprawa firmowego samochodu osobowego ze środków polisy a odliczenie VAT
Czynny podatnik VAT decydując się na naprawę samochodu osobowego w zależności od zawartej umowy ubezpieczenia może mieć m.in. poniższe (niektóre) opcje naprawy samochodu powypadkowego albo samochodu, który uległ awarii uniemożliwiającej mu poruszanie:
- ubezpieczyciel opłaca część lub całość wartości naprawy – środki przelewa na konto podatnika,
- ubezpieczyciel opłaca część lub całość wartości naprawy – środki przelewa wyłącznie na konto serwisu.
W momencie gdy podatnik otrzyma faktury za naprawę danego firmowego pojazdu samochodowego – czy ma prawo odliczyć podatek VAT z tych faktur?
Reasumując w sytuacji gdy podatnik od momentu nabycia pojazdu samochodowego używa go na cele działalności, której sprzedaż jest opodatkowana podatkiem VAT, to w takim wypadku ma prawo zgodnie z art. 86a ust. 1, 2 i 3 ustawy o VAT odliczyć podatek VAT od faktur dokumentujących naprawę firmowego samochodu osobowego:
- 50% podatku VAT z faktur dokumentujących jego naprawę w przypadku przeznaczenia samochodu osobowego do używania w działalności mieszanej (używanego prywatnie i w firmie ale wprowadzonego na stan środków trwałych,
- 100% podatku VAT z faktur dokumentujących jego naprawę w przypadku przeznaczenia samochodu osobowego do używania wyłącznie w działalności gospodarczej (jeżeli pojazd spełni wszystkie warunki odliczenia 100% VAT).
Nie zmienia to także fakt, kiedy to zapłatę za faktury za naprawę w części lub w całości dokonuje ubezpieczyciel.
Powyższe potwierdza m.in. stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej wyrażone w interpretacji indywidualnej z dnia 28.12.2017r. o sygn. 0115-KDIT1-2.4012.798.2017.1.AW.
50% odliczenia podatku VAT z faktur za zakup i eksploatację pojazdu samochodowego
Jak mówi art. 86a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 zwanej dalej ustawą o VAT), w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi podatnik ma prawo odliczyć 50% podatku VAT z faktury dokumentującej wydatek eksploatacyjny albo wydatek na nabycie danego pojazdu jeżeli dany pojazd samochodowy jest użytkowany na cele prowadzonej działalności gospodarczej i na cele prywatne.
Ustawa o VAT w art. 2 pkt 34 ustawy o VAT mówi, iż przez pojazdy samochodowe należy rozumieć pojazdy samochodowe w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony.
Z kolei z faktur dotyczących pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony, które stanowią w działalności podatnika środki trwałe własne albo są użytkowane na podstawie umowy leasingu, najmu czy dzierżawy (środki trwałe obce):
- podatnik może odliczyć 100% VAT od wydatku odnoszącego się do kosztów eksploatacyjnych danego pojazdu samochodowego (a także rat leasingowych lub rat za najem, dzierżawę),
- podatnik może odliczyć 100% VAT od wydatku odnoszącego się do nabycia lub importu danego pojazdu samochodowego.
Podatnik ma prawo odliczyć 100% podatku VAT z ww. tytułów także z faktur dotyczących pojazdów samochodowych w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony ale o tym w dalszej części publikacji.
|
UWAGA:
Do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi (używane do celów mieszanych), o których mowa w art. 86a ust. 1 ustawy o VAT, zalicza się wydatki dotyczące:
1) nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów oraz nabycia lub importu ich części składowych,
2) używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, związane z tą umową, inne niż wymienione w pkt 3,
3) nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów.
|
100% odliczenia podatku VAT z faktur za zakup i eksploatację pojazdu samochodowego
Poza ww. przypadkami na mocy art. 86a ust. 3 ustawy o VAT prawo do odliczenia 100% podatku VAT od nabycia i wydatków eksploatacyjnych pojazdów samochodowych (w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony) posiada podatnik prowadzący działalność gospodarczych w stosunku do pojazdów samochodowych, które są:
- wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika (użytek prywatny jest wykluczony),
- konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą, jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie,
- zaliczane do towarów montowanych w pojazdach samochodowych i do związanych z tymi towarami usług montażu, naprawy i konserwacji, jeżeli przeznaczenie tych towarów wskazuje obiektywnie na możliwość ich wykorzystywania wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika.
|
UWAGA:
Zgodnie z tym co mówi art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT występują dwie możliwości ustawowego uznania pojazdów za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika.
Jednym z nich jest sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, tzn.:
- podatnik określił w drodze pisemnych zasad - sposób używania firmowego pojazdu samochodowego, który wyklucza jego użytek prywatny,
- używanie danego pojazdu samochodowego wyłącznie do działalności jest dodatkowo potwierdzone przez podatnika - ewidencją przebiegu pojazdu, która wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
|
Ewidencja przebiegu pojazdu powinna być prowadzona od dnia rozpoczęcia wykorzystywania pojazdu samochodowego wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika do dnia zakończenia wykorzystywania tego pojazdu wyłącznie do tej działalności.
Elementy jakie powinna zawierać ewidencja zawarte są w art. 86a ust. 7 ustawy o VAT.
|
UWAGA:
Na mocy art. 86a ust. 12 ustawy o VAT Podatnicy, którzy wykorzystują pojazd samochodowy wyłącznie do działalności gospodarczej i muszą prowadzić ewidencję kilometrów VAT mają obowiązek złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tym pojeździe w terminie:
- do 25 dnia miesiąca następnego po miesiącu, w którym poniosą pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami, albo
- nie później jednak niż w dniu przesłania ewidencji JPK_V7.
Warto podkreślić, iż niezłożenie w terminie informacji VAT-26, powoduje, iż pojazd samochodowy jest uznawany za używany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika dopiero od dnia jej złożenia.
|
Ewidencji kilometrów dla celów VAT nie musi prowadzić podatnik, który w myśl art. 86a ust. 5 ustawy o VAT w ramach prowadzonej działalności - dany pojazd samochodowy:
- przeznacza wyłącznie do odprzedaży lub sprzedaży (pojazd wytworzony przez podatnika) lub do oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze jeżeli odprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie danego pojazdu samochodowego stanowi przedmiot działalności podatnika,
- używa do celów mieszanych i odlicza 50% podatku VAT z faktur dokumentujących wydatki eksploatacyjne tego pojazdu.
Ewidencji VAT kilometrów dla celów VAT nie musi prowadzić także podatnik zwolniony podmiotowo lub przedmiotowo z VAT czyli wtedy gdy nie ma on prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków z danym pojazdem samochodowym.
|
UWAGA:
Zgodnie z tym co mówi art. 86a ust. 4 pkt 2 ustawy o VAT drugim ustawowym warunkiem wskazującym na wyłącznie firmowe wykorzystanie pojazdu samochodowego przez podatnika jest:
- warunek konstrukcji tych pojazdów, który wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.
|
Zgodnie z art. 86a ust. 9 ustawy o VAT pojazdy, których konstrukcja wykluczające użytek prywatny to:
- pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków,
- pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu,
- pojazdy specjalne, jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wynika, że są one faktycznie pojazdem specjalnym (agregat elektryczny/spawalniczy, do prac wiertniczych, koparka, koparko-spycharka, ładowarka, podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych, żuraw samochodowy).
Należy podkreślić, iż spełnienie wymagań konstrukcyjnych dla pojazdów z art. 86a ust. 9 ustawy o VAT stwierdza się na podstawie:
- dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację, oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu zawierającego odpowiednią adnotację o spełnieniu tych wymagań – dotyczy pojazdów wymienionych w punktach 1 i 2,
- dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym – dotyczy pojazdów wymienionych w punkcie 3.
Autor: Krzysztof Ulicki
