Wielu firm, zwłaszcza jeśli dopiero rozpoczynają swoją działalność, nie jest w praktyce stać na zakup droższych maszyn czy urządzeń lub budynków. Jeśli są one niezbędne przy prowadzeniu firmy, zwykle właściciel danego podmiotu decyduje się na wzięcie kredytu na poczet planowanych zakupów. Oczywiście, wydatki na obsługę takiego kredytu nie pozostają bez wpływu na wysokość początkowej wartości danego środka trwałego. Sprawa komplikuje się jeszcze bardziej, jeśli dojdzie do zbycia danego dobra, zanim jeszcze zostanie spłacona całość zaciągniętej w ramach kredytu kwoty. W takiej sytuacji pojawia się pytanie, co z rozliczeniem takich kosztów? Czy należy je uważać za koszt uzyskania przychodów, czy też rozlicza się je w inny sposób?
Ogólne zasady obowiązujące przy zaciąganiu kredytów na zakup środków trwałych
Jeśli podatnik zaciągnął kredyt na sfinansowanie nabycia jednego środka trwałego, w takiej sytuacji wszelkie koszty z tym związane prowadzą do zwiększenia wartości początkowej tego środka. Dotyczy to w szczególności prowizji bankowych, odsetek oraz kosztów ubezpieczenia kredytu. Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w przypadku sfinansowania jednym kredytem zakupu kilku środków trwałych przy wycenie ich wartości początkowej trzeba uwzględnić cenę nabycia każdego z nich, w skład której wchodzą również koszty pozyskania pieniędzy z kredytu. W ten sposób wartość prowizji bankowej wraz z łącznymi kosztami ubezpieczenia pożyczki trzeba podzielić na konkretne środki trwałe. Podział ten powinien być proporcjonalny do rzeczywistego przeznaczenia danej części środków na zakup określonego środka.
Ponadto wyliczoną wartość początkową konkretnego dobra trzeba dodatkowo „wzbogacić” o sumę odsetek od kredytu, naliczoną do momentu przyjęcia danego przedmiotu do użytku. Fakt, czy została ona choćby w części spłacona do tego momentu pozostaje kwestią drugorzędną. Z kolei odsetki, które dotyczą okresu po przyjęciu środka trwałego, nie powodują zwiększenia wartości początkowej danego dobra (choćby zostały już one wcześniej naliczone). Od momentu przejęcia do użytku środka trwałego do użytku wszelkie odsetki, tak naliczone, jak i zapłacone, wchodzą w skład kosztów uzyskania przychodów.
W jaki sposób ujmować koszty kredytu po zbyciu środka trwałego?
W klasyfikowaniu wydatków związanych z obsługą kredytu kluczową rolę odgrywa moment ich przejęcia do użytkowania. Decyduje on bowiem o tym, czy dane koszty wejdą w skład wartości początkowej środka trwałego, odpowiednio ją powiększając, czy też zostaną uznane za koszty uzyskania przychodu. Trzeba pamiętać o tym, że kosztem uzyskania przychodu mogą być tylko odsetki zapłacone, a nie naliczone.
W dniu zbycia środków trwałych zakupionych z pieniędzy pochodzących z kredytu pozostałe do zapłaty koszty zaciągniętego kredytu wraz z odsprzedaniem środka trwałego stają się kosztami podatkowymi. Podatnik aż do momentu spłaty całości ciążących na nim zobowiązań może uznawać te koszty za koszty podatkowe związane z zapłaconymi odsetkami od kredytu. Dotyczy to również kredytów zaciągniętych przez współmałżonka właściciela firmy na zakup środków trwałych. Ponieważ wynikają one bezpośrednio z potrzeb przedsiębiorstwa, nie ma przeszkód ku temu, aby zaliczać je w dalszym ciągu do kosztów uzyskiwania przychodu, nawet jeśli środek trwały, do którego sfinansowania one posłużyły, nie należy już do przedsiębiorstwa. Jedynym warunkiem jest tutaj fakt posiadania przez małżonków wspólnoty majątkowej.
Wyjątki
Należy zdać sobie sprawę z tego, że czasem zdarzają się przypadki, gdy pomimo przejęcia do dyspozycji środka trwałego nie można kosztów kredytu uznać za koszt uzyskania przychodu. Taka sytuacja odnosi się do przypadków, gdy osoba sprzedająca daną ruchomość bądź nieruchomość zastrzegła sobie prawo własności do danej rzeczy. W takim przypadku dopiero wraz ze spłatą ostatniej raty kredytu przedsiębiorca staje się pełnoprawnym właścicielem danego dobra.
Po wpisaniu środka trwałego do ewidencji koszty kredytu mogą być uznane za koszty uzyskiwania przychodów. Jeśli jednak bank udzielający kredytu dokona jego przewłaszczenia, w takim wypadku nabywca środka trwałego może od razu zaliczyć te koszty do odpisów amortyzacyjnych. Z kolei wydatki na bieżącą eksploatację można zaliczyć w poczet kosztów podatkowych, nawet jeśli środek trwały z powodu decyzji jego dotychczasowego właściciela formalnie wciąż nie jest w naszym posiadaniu.
Co nie podlega amortyzacji?
Warto mieć świadomość, że zgodnie z obowiązującymi przepisami amortyzacja nie dotyczy gruntów, nawet jeśli faktycznie stanowią one środek trwały przedsiębiorstwa. Oznacza to, że środki z kredytu, które zostały przeznaczone na zakup działki lub innych terenów polnych nie można uznać za koszty uzyskiwania przychodów. Zostaną one wliczone do tej kategorii jedynie wówczas, gdy nieruchomość zostanie odsprzedana za określoną sumę pieniędzy.
Autor: Łukasz Stachurski
