Ustalony z góry czas pracy aktualnie coraz częściej stanowi już przeżytek. Duża część pracowników ceni sobie możliwość elastycznego planowania godzin pracy. Najlepszym wyjściem dla tych osób jest ruchomy czas pracy. W tym systemie pracownicy mają pełną dowolność ustalania czasu pracy, w porozumieniu z pracodawcą oraz zgodnie z własnymi życzeniami i potrzebami. Jest to też system korzystny dla samych pracodawców. Pracownicy mogą bowiem rozpoczynać i kończyć pracę w tej samej dobie pracowniczej bez konieczności rekompensowania i nadgodzin ze strony przełożonych. Warto dowiedzieć się, na czym polega ruchomy czas pracy oraz w jaki sposób się go wprowadza w przedsiębiorstwie.
Na czym polega ruchomy czas pracy?
Główna istota ruchomego czasu pracy sprowadza się do elastycznego rozplanowywania godzin pracy w poszczególnych dniach. Kodeks pracy zezwala na jego stosowanie na dwa różne sposoby. Pierwszym z nich jest wyznaczanie różnych godzin pracy w poszczególnych dniach, w których pracownik zobowiązany jest być w pracy zgodnie z przyjętym harmonogramem.
Drugim natomiast wyznaczanie przedziałów czasowych, w których pracownik może sam zdecydować, kiedy chce rozpocząć i zakończyć pracę. Dotyczy to także dni ujętych w harmonogramie jako dni robocze. W jednej firmie mogą być wprowadzone jednocześnie dwa rodzaje ruchomego czasu pracy. W praktyce oznacza to, że część pracowników rozpoczyna kolejną dniówkę, zanim jeszcze upłynie poprzednia doba pracownicza, inni natomiast mogą mieć wyznaczone przedziały czasowe na pojawienie się w pracy.
Ruchomy czas pracy a nadgodziny
Ruchomy czas pracy pozwala na wykonywanie pracy w tej samej dobie pracowniczej bez konieczności rekompensowania pracownikom nadgodzin. Warto jednak pamiętać o tym, że każdy pracownik niezależnie od tego, w jakim systemie pracy wykonuje swoje obowiązki zawodowe, ma prawo do wystarczająco długiego odpoczynku po pracy. Dlatego należy przestrzegać obowiązujących norm i zasad wskazujących na konieczność co najmniej 11-godzinnej przerwy od pracy w ciągu doby oraz 35 godzin w ciągu całego tygodnia.
Jak wprowadza się ruchomy czas pracy?
O tym, czy i kiedy zostanie wprowadzony ruchomy czas w pracy, decyduje pracodawca. Może on to zrobić samodzielnie na podstawie wewnątrzzakładowych ustaleń albo zdecydować się na to na wniosek pracownika, ustalając z nim indywidualnie określone kwestie. Pracownikowi przysługuje prawo do złożenia stosownego wniosku w tej sprawie nawet wówczas, gdy w obowiązującym regulaminie pracy nie ma żadnej wzmianki o takiej możliwości. Samo złożenie wniosku oczywiście nie oznacza, że zostanie on rozpatrzony pozytywnie. Decyzja w tej sprawie należy bowiem do pracodawcy, a przy jej podejmowaniu kieruje się on zazwyczaj szeroko pojętym dobrem przedsiębiorstwa (i jego pracowników).
Reguły wprowadzenia ruchomego czasu pracy zostały ściśle określone w obowiązującym Kodeksie pracy. Przewidziano tam dwa tryby wdrażania tej formy wykonywania obowiązków służbowych. Stosowne zapisy można zatem zawrzeć w obowiązującym układzie zbiorowym pracy lub w pisemnym porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi (jeśli jest ich zbyt dużo, to z ich reprezentacjami, zrzeszającymi co najmniej 5% wszystkich zatrudnionych). Ruchomy czas pracy można również wprowadzić w oparciu o porozumienie zawierane z reprezentantami pracowników, wskazanymi przez pracodawcę. Ten drugi sposób z reguły stosowany jest wówczas, gdy u pracodawcy nie działają żadne przyzakładowe organizacje związkowe. Warto pamiętać, że wspomnianych przedstawicieli powinno być co najmniej dwóch. Obowiązujące przepisy wskazują bowiem wyraźnie na reprezentantów w liczbie mnogiej.
Ruchomy czas pracy – jak to wygląda w praktyce?
Warto mieć świadomość, że porozumienia dotyczące ruchomego czasu pracy zazwyczaj obowiązują od daty jego podpisania przez zainteresowane strony. Można jednak wyznaczyć inny termin ich wejścia w życie. Zmodyfikowany na skutek wprowadzonych zmian Regulamin pracy zaczyna obowiązywać dopiero po dwóch tygodniach od ogłoszenia wspomnianych modyfikacji. Z ruchomego czasu pracy można jednak korzystać już wcześniej. Wszystko w tym względzie zależy jednak od indywidualnych porozumień zawartych między pracodawcą a pracownikami.
W Kodeksie pracy nie ma żadnych jasnych wytycznych na temat tego, w jaki sposób należy sformułować treść zawartych porozumień oraz jak długo mają one obowiązywać. Strony mogą zatem samodzielnie zdecydować, czy porozumienie obowiązuje przez jakiś czas, czy też bezterminowo.
Zwykle nie ma konieczności wprowadzania ruchomego czasu pracy dla wszystkich pracowników czy też działów. Pracodawca może je wprowadzić tylko dla niektórych jednostek, komórek albo dla poszczególnych podwładnych, zgodnie z własnymi i ich potrzebami.
W ruchomym czasie pracy mogą pracować osoby, których nie wolno zatrudniać w nadgodzinach lub muszą oni wyrazić na to zgodę. Chodzi tutaj przede wszystkim o pracowników niepełnosprawnych, kobiety w ciąży oraz osoby opiekujące się dzieckiem, które nie ukończyło jeszcze 4. roku życia.
Autor: Łukasz Stachurski
Źródła:
