Zgodnie z obowiązującymi w polskim prawie pracy zasadami pracownicy mają prawo do otrzymywania wynagrodzenia za wykonaną pracę (np. dostarczony towar albo zrealizowaną usługę). Czasem jednak zdarza się, że podwładni zachowują to prawo pomimo tego, że dana praca faktycznie nie została wykonana. Dotyczy to przede wszystkim sytuacji, gdy pomimo pozostawania pracownika do pełnej dyspozycji pracodawcy nie została mu zlecona żadna praca z uwagi na przyczyny leżące po stronie przełożonego. O tym, jak dużą kwotę wynagrodzenia w praktyce otrzyma pracownik w tej sytuacji, decyduje przede wszystkim obowiązująca w jego przypadku stawka godzinowa bądź miesięczna. Warto sprawdzić najważniejsze informacje na temat wypłacania podwładnym pensji za niewykonaną pracę.
Pensja za niewykonaną pracę – ogólne zasady
Regulacje dotyczące postępowania pracodawców w sytuacji, gdy podwładni byli gotowi do pracy, ale nie mogli jej wykonać ze względu na niezawinione przez siebie okoliczności, zostały szczegółowo omówione w art. 80 Kodeksu pracy. Zgodnie z nimi przełożony w takiej sytuacji jest zobowiązany do zapłacenia pracobiorcy określonej kwoty pieniędzy rekompensaty. Wysokość tego świadczenia zależy od wysokości ustalonej wcześniej stawki godzinowej bądź miesięcznej.
Jeśli jednak kwestie te nie zostały szczegółowo omówione w zawartej wcześniej umowie, wówczas przyjmuje się, że pracodawca jest zobowiązany do wypłacenia pracownikom kwoty w wysokości 60% ich standardowego wynagrodzenia. Trzeba jednak pamiętać o tym, że wspomniane wynagrodzenie nie może być niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku kalendarzowym.
Co do zasady, pracownikowi nie przysługuje natomiast prawo do domagania się udzielenia innego świadczenia, które nie zostało przewidziane w określonych przepisach prawnych. Co istotne, w przypadku przestojów w pracy spowodowanych niedozwolonymi działaniami pracownika lub jego zaniedbaniami, nie może on żądać wypłacenia rekompensaty za czas, gdy wykonywanie danej pracy było niemożliwe.
Przestoje w pracy z winy pracodawcy
Świadczenie zleconej pracy zwykle nie jest z możliwe z powodu tzw. przestojów w pracy. Pod tym pojęciem zwykle rozumie się czas wstrzymania się od pracy ze względu na określone okoliczności, które mogą pochodzić z wewnątrz firmy (np. niewłaściwa organizacja pracy) lub z zewnątrz (np. awaria prądu). W tym czasie pracownik może pozostawać do dyspozycji pracodawcy, pozostając w pełnej gotowości do podjęcia na nowo swoich obowiązków zawodowych. Może jednak także powierzyć pracownikowi inną pracę, za którą otrzyma stosowne wynagrodzenie w wysokości nie niższej niż ta kwota, którą otrzymałby wówczas, gdyby nie było przestoju w pracy. Zajęcie to powinno być dostosowane do posiadanych przez daną osobę kompetencji oraz umiejętności.
Pracodawca ma obowiązek wypłacenia świadczenia pracownikowi wtedy, gdy przestój jest spowodowany przyczynami leżącymi po stronie przełożonego. Musi to zrobić, nawet jeśli wiązałoby się to dla niego z poważnymi obciążeniami finansowymi.
Przestoje z winy pracownika
Jeśli za przestój w pracy odpowiadają rażące zaniedbania pracowników, w takim przypadku nie wypłaca się im żadnego wynagrodzenia za gotowość do dalszej pracy. Co więcej, wadliwie wykonany produkt bądź usługa skutkują proporcjonalnym zmniejszeniem pensji. Jeśli pracownik zdecyduje się wykonać poprawki i zrobi to należycie, może liczyć na wynagrodzenie adekwatne do jakości usługi, jednak nie płaci mu się za czas pracy przy usuwaniu wady. Co istotne, wina danego pracownika powinna zostać udowodniona przez pracodawcę. Nie można nią na przykład obciążyć całej grupy pracowniczej.
Kiedy przysługuje wynagrodzenie bez pracy?
Jeśli pracownik nie świadczy pracy, może otrzymać prawo do wynagrodzenia wtedy, gdy korzysta z urlopu wypoczynkowego lub okolicznościowego lub też przebywa na zwolnieniu lekarskim na czas poszukiwania pracy oraz z uwagi na chorobę lub wypadek. Dotyczy to także osób, które korzystają z opieki nad dziećmi do 14 roku życia.
Pracownik zachowuje również prawo do wynagrodzenia wówczas, gdy korzysta on ze zwolnienia lekarskiego ze względu na ciążę lub przeprowadzenie badań kontrolnych albo okresowych. Tak samo jest w przypadku osób korzystających z urlopów szkoleniowych wtedy, gdy zajmują się podnoszeniem swoich kwalifikacji zawodowych oraz uczestnictwem w szkoleniu BHP. Wynagrodzenie wypłaca się też osobom, które wzięły sobie w pracy wolne z uwagi na konieczność załatwienia jakichś pilnych spraw i odpowiednio wcześnie poinformowały o tym pracodawcę.
Czym jest gotowość do pracy?
Gotowością do pracy nazywa się stan, gdy pracownik jest fizycznie i psychicznie zdolny do wykonywania określonej pracy, nie występują natomiast żadne inne czynniki, które mogłyby przeszkadzać normalnemu wykonywaniu pracy (np. choroba). Pozostawaniem do dyspozycji pracodawcy jest natomiast stan, gdy dana osoba jest gotowa do wykonywania określonej pracy natychmiast, zaraz po wezwaniu do pracy. Na ponowne podjęcie pracy można oczekiwać w zakładzie pracy lub w innym miejscu.
Autor: Łukasz Stachurski
Źródła:
