Utrata pracy często wiąże się ze znaczącym pogorszeniem się sytuacji finansowej danej osoby oraz jej rodziny. W takiej sytuacji można starać się o zasiłek dla bezrobotnych wypłacany systematycznie przez pół roku. Oczywiście, w tym czasie warto też usilnie szukać nowego zatrudnienia. Mało kto jednak wie, że w wielu sytuacjach osobom, które utraciły główne źródło swojego utrzymania, przysługuje prawo do starania się o odszkodowanie i rekompensatę pieniężną z tytułu utraty pracy. Dotyczy to m.in. takich sytuacji jak niezgodne z prawem skrócenie okresu wypowiedzenia, a także wypowiedzenie umowy o pracę oraz nieterminowe wydanie świadectwa pracy. Sytuacji, gdy można ubiegać się o wspomniane świadczenia, jest bardzo dużo. Warto dowiedzieć się, jakie są te sytuacje oraz na ile pieniędzy można liczyć w określonym przypadku.
Niezdolność do pracy i odprawy pieniężne w związku z przejściem na emeryturę bądź rentę
Zasadniczo odprawy emerytalne i rentowe zwykle mają wysokość równowartości miesięcznego wynagrodzenia. W niektórych firmach jednak stosuje się wyższe odprawy pieniężne w postaci dwukrotności bądź trzykrotności miesięcznej pensji. Wiele jednak zależy od stażu pracy w danej firmie, a także prowadzonej w niej polityki kadrowej.
Zwolnienia grupowe i odprawy pieniężne
Przedsiębiorstwa, w których dochodzi do restrukturyzacji, często przeprowadzają tzw. zwolnienia grupowe. Oznacza to, że część kadr musi liczyć się z realną możliwością otrzymania wypowiedzenia umowy o pracę. Takim osobom przysługują jednak odprawy, których wysokość zależy przede wszystkim od kwoty miesięcznego wynagrodzenia, a także od stażu pracy. Jeśli dany pracownik był zatrudniony w konkretnej firmie krócej niż dwa lata, otrzyma wówczas świadczenie w wysokości równowartości miesięcznego wynagrodzenia.
Dwukrotnie wyższą sumę pieniędzy otrzyma osoba, której staż pracy w przedsiębiorstwie mieścił się w przedziale od 2 do 8 lat. Pracownicy zatrudniani w zakładzie pracy przez więcej niż 8 lat, dostają trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia otrzymywanego co miesiąc.
Odszkodowania za nieterminowe bądź błędne wydanie świadectwa pracy
Przypadki wystawienia błędnego świadectwa pracy wcale nie są takie rzadkie, często pracownik musi też zbyt długo czekać na jego otrzymanie, co także uznaje się za przesłankę do otrzymania odszkodowania. W takim przypadku można liczyć na świadczenie w wysokości wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy z tego powodu (maksymalnie do 6 tygodni). Warto też pamiętać o tym, że udowodnienie winy pracodawcy w tym względzie leży po stronie pracownika, który musi wykazać ponad wszelką wątpliwość, że brak świadectwa pracy lub jego nieprawidłowe sporządzenie przyczyniło się w istotny sposób do niemożności podjęcia zatrudnienia w innym miejscu.
Śmierć pracodawcy a odszkodowanie dla pracownika
Śmierć pracodawcy powoduje automatyczne wygaśnięcie umowy o pracę. Może się to wiązać dla pracownika z koniecznością odejścia z pracy. Wówczas przysługuje mu odprawa w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Jeśli jednak firmę i pracujące w niej kadry przejął inny pracodawca, dana osoba, która zachowała swoje stanowisko pracy, ze zrozumiałych względów nie może ubiegać się o przyznanie świadczenia odszkodowawczego.
Odszkodowanie za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony
Pracownik zatrudniony na umowę o pracę na czas nieokreślony cieszy się szczególnymi przywilejami. Jednym z nich jest bardzo małe prawdopodobieństwo zwolnienia bez wyraźnej przyczyny. Jeśli jednak tak się stanie można starać się o odszkodowanie bądź tez o przywrócenie do pracy na dotychczasowych warunkach.
Rekompensata zwykle ma wysokość równowartości wynagrodzenia za okres od dwóch tygodni do trzech miesięcy, pod warunkiem, że jej kwota nie jest niższa niż suma za okres wypowiedzenia. Maksymalna wartość odszkodowania w takim przypadku wynosi kwotę trzykrotności miesięcznego wypowiedzenia.
Odszkodowanie za rozwiązanie umowy o pracę bez okresu wypowiedzenia
Pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia w sytuacji, gdy pracodawca dopuścił się względem niego ciężkiego naruszenia elementarnych obowiązków. W tym przypadku pracownik może otrzymać odszkodowanie w wysokości równowartości pensji za okres wypowiedzenia. W przypadku umów na czas określony pracownik powinien otrzymać wynagrodzenie za czas, do którego dana umowa miała pierwotnie obowiązywać. Kwota ta nie może być jednak wyższa niż wynagrodzenie za okres wypowiedzenia.
Odszkodowanie za skrócenie trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia
Niekiedy może dojść do skrócenia trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia przysługującego pracownikom zatrudnionym na czas określony bądź nieokreślony. Zwykle dochodzi do tego wówczas, gdy zakład pracy jest likwidowany lub zostaje ogłoszona jego upadłość. Taki okres wypowiedzenia można skrócić maksymalnie do jednego miesiąca. Za pozostałe dwa miesiące pracodawca musi natomiast zapłacić rekompensatę w równowartości wynagrodzenia za ten okres. Przychody z tytułu odpraw i odszkodowań nie wlicza się do podstawy wymiaru składek.
Autor: Łukasz Stachurski
Źródła:
