W styczniu 2021 roku weszły w życie nowe przepisy dotyczące opodatkowania umów o dzieło. Ustawa została ogłoszona 31 marca 2020 roku. W jej świetle osoby, które zdecydowały się na zawarcie wspomnianej umowy, od tej pory mają obowiązek zgłoszenia faktu jej podpisania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Trzeba tego dokonać na specjalnie przygotowanym w tym celu druku ZUS RUD. Warto dowiedzieć się, jakie są zasady takiego zgłaszania oraz co wynika z nowego prawa. Trzeba też wskazać, kto został objęty nowymi regulacjami prawnymi. Nie dotyczą one bowiem wszystkich podmiotów.
Ogólne zasady
Nowe prawo zostało wprowadzone na mocy ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. W tym dokumencie zawarto art. 22, zgodnie z którym płatnik składek lub zleceniodawca dzieła musi poinformować ZUS o zawarciu takiej umowy.
Warto jednak pamiętać o tym, że takie zobowiązanie nie dotyczy wszystkich umów o dzieło. Odnosi się ono tylko do umów zawartych z osobą, z którą przedsiębiorca nie ma zawartej umowy o pracę na czas określony bądź nieokreślony, a ponadto w ramach takiej umowy zleceniobiorca nie realizuje pracy na rzecz swojego pracodawcy. Podobnie jeśli umowa o dzieło została zawarta z osobą prowadzącą działalność gospodarczą z danej dziedziny, nie trzeba faktu zawarcia umowy zgłaszać do ZUS, pod warunkiem jednak wydania przez zleceniobiorcę oświadczenia, że dana czynność wchodzi w zakres realizowanych przez daną osobę czynności. W pozostałych przypadkach fakt zawarcia umowy należy zgłosić do ZUS nie później niż siedem dni od jej podpisania. Dotyczy to przede wszystkim osób fizycznych, które zawarły umowę o dzieło, niezależnie od tego, czy są one zarejestrowane w ZUS jako płatnik składek, czy też nie.
Druk ZUS RUD
Umowę o dzieło zgłasza się do ZUS na specjalnym druku ZUS-RUD dostępnym na stronach internetowych Zakładu oraz rządowego Centrum Legislacji. Podmiotem zobowiązanym do podpisania RUD jest zamawiający wówczas, gdy zleceniodawcą jest osoba fizyczna nie będąca jednocześnie płatnikiem składek. Jeśli jednak usługę wykonuje osoba fizyczna mająca status płatnika składek albo osoba prawna lub jednostka organizacyjna, w takim przypadku formularz ZUS RUD składa się z podpisem osoby upoważnionej (może to być także przedstawiciel biura rachunkowego prowadzącego księgowość danej jednostki).
Formularz RUD w formie elektronicznej można wysłać z PUE ZUS z profilu ogólnego, płatnika lub ubezpieczonego. Z profilu Ogólnego i Ubezpieczonego zawiadomienia mogą wysłać osoby, które nie są płatnikami ZUS, co oznacza, że nie dysponuje ona tytułami do ubezpieczeń.
Jak przekazuje się formularz RUD do ZUS?
W zależności od indywidualnych preferencji i potrzeb formularz RUD można złożyć w ZUS-ie osobiście na tradycyjnym, papierowym formularzu lub za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych PUE ZUS. Stosowny druk można znaleźć na stronie www.zus.pl. Formularz nadaje się do wypełnienia, a następnie wydrukowania. Każdy formularz dotyczy współpracy z jednym wykonawcą, przy czym można na nim umieścić informacje wyłącznie o maksymalnie 10 umowach o dzieło zawartych z tą osobą. Jeśli zamawiający w danym czasie współpracował z kilkoma wykonawcami, można tam zawrzeć umowy dla maksymalnie 10 wykonawców.
Co z umowami zawartymi przed 2021 rokiem?
Co do zasady, obowiązek zgłaszania umów o dzieło dotyczy jedynie umów zawartych po 1 stycznia 2021 roku. Nie ma znaczenia, czy umowa dotyczy świadczeń realizowanych przed nowym rokiem, czy już po 1 stycznia. Data zawarcia umowy z rokiem np. 2020 lub wcześniejszym wskazuje, że dana umowa nie musi zostać zgłoszona do ZUS. Co istotne, do ZUS należy zgłaszać również umowy, które zostały zawarte w formie ustnej. Takie umowy są bowiem uznawane w prawie za wiążące, a kodeks postępowania cywilnego stawia je na równi z umowami zawartymi w formie pisemnej. Jeśli z daną osobą umowy o dzieło zawierane są cyklicznie, każdą z nich należy uwzględnić w przygotowanym formularzu ZUS-RUD. Jeśli jest ich więcej niż 10, trzeba przygotować osobne formularze dla każdej dziesiątki.
Płatnicy składek
Za płatników składek uznaje się pracodawców w stosunku do pracowników oraz osób odbywających zastępczą służbę wojskową. Dotyczy to także osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych, które pozostają w stosunku prawnym uzasadniającym powstanie obowiązku opłacania składek ubezpieczeniowych. Jednostką organizacyjną jest każdy podmiot, który stanowił stosunek prawny poprzez np. zawarcie umowy o pracę, umowy o pracę nakładczą lub umowy zlecenia. Skutkuje to obowiązkiem zgłoszenia do ZUS-u osób, z którymi nawiązano stosunek prawny stanowiący podstawę do ubezpieczeń. Płatnikami składek są także osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, jeśli podlegają one z tego tytułu obowiązkowi ubezpieczeń społecznych albo ubezpieczenia zdrowotnego.
Co istotne, zgłoszenie do ZUS umów o dzieło nie stanowi podstawy do ich oskładkowania.
Autor: Łukasz Stachurski
Źródła:
