Przedsiębiorcy, którzy wybrali formę opodatkowania podatkiem liniowym albo skalą podatkową są zobligowani do prowadzenia ewidencji kosztów i przychodów czyli podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Metodologia rozliczania przychodów w PKPiR jest jedna natomiast rozliczania kosztów już dwie.
Na czym więc polega jedna z tych metod czyli metoda kasowa zwana także metodą uproszczoną? Czym różni się od metody memoriałowej?
Metoda kasowa a metoda memoriałowa rozliczania kosztów uzyskania przychodów
Rozliczenie kosztów przez osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą w ewidencji PKPiR może odbywać się według dwóch ustawowych metod rozliczania kosztów:
- metody memoriałowej, albo
- metody kasowej
|
UWAGA:
Podatnik musi na cały dany rok podatkowy wybrać jedną z tych metod i nie dokonywać jej zmiany w trakcie tego roku.
Ewentualnej zmiany metody rozliczania kosztów podatnik może dokonać dopiero od kolejnego roku podatkowego.
Co ważne o zmianie metody nie ma obowiązku zawiadamiania urzędu skarbowego co oznacza, że decyzję tę podejmuje samodzielnie.
|
Metoda memoriałowa polega na wyodrębnieniu kosztów odnoszących się do jednego roku podatkowego. Metoda ta przede wszystkim wymaga od podatnika dokonania podziału kosztów na dwa rodzaje wydatków:
- bezpośrednio związane z przychodem,
- pośrednio związane z przychodem.
|
UWAGA:
Art. 22 ust. 6b ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 zwanej dalej ustawą o PIT).
Podatnicy niezależenie czy stosują metodę memoriałową czy metodę kasową rozliczania kosztów – za dzień rozpoznania (poniesienia, zaewidencjonowania) kosztu w PKPiR powinni uważać dzień wystawienia dokumentu.
|
Metoda memoriałowa rozliczania kosztów uzyskania przychodów
W memoriałowej metodzie rozliczania kosztów podatnik stosujący ewidencję PKPiR musi dzielić koszty na koszty pośrednio związane z przychodami i koszty bezpośrednio z nimi związane. Regulacje odnoszące się do metody memoriałowej zawierają się w art. 22 ust. 5 do 5c ustawy o PIT a także art. 22 ust. 6 ustawy o PIT.
Koszty bezpośrednio związane z przychodami to wydatki, które w sposób bezpośredni dotyczą uzyskiwanych przychodów np.: materiały do wytworzenia produktów, nabyte towary handlowe na sprzedaż, koszty bezpośrednio dotyczące świadczonych usług.
Koszty bezpośrednio związane z przychodami podatnik musi ująć w roku podatkowym (w dacie), w którym zostały uzyskane przychody związane z tymi kosztami.
|
UWAGA:
Koszty bezpośrednie dotyczące danego roku poniesione do dnia złożenia zeznania rocznego ujmuje się jeszcze do roku, którego dotyczą.
Jeżeli jednak zostaną poniesione już po dacie złożenia zeznania rocznego, wówczas powinny być ujęte w roku następnym (roku, w którym zostało złożone zeznania roczne).
|
Można to przedstawić w taki sposób; aby podatnik mógł dokonać sprzedaży określonej usługi lub towaru musi ponieść nakłady, bez których nie byłaby możliwa sprzedaż tzn. koszty nabycia tego towaru, transportu itp. a w przypadku usługi koszty związane z realizacją tej usługi.
Z kolei koszty pośrednie to takie, których nie można przypisać do konkretnego przychodu. Niemniej poniesienie takich wydatków jest konieczne na płaszczyźnie prowadzenia działalności gospodarczej. Mogą to być np. koszty usług telekomunikacyjnych, opłat bankowych, polis ubezpieczeniowych, najmu lokalu i wiele innych. Poniesienie tych kosztów nie ma wpływy na ewentualną sprzedaż (mogłaby nie mieć miejsca), nie można ich przypisać do konkretnego przychodu, raczej do wydatków związanych z ogólnym funkcjonowaniem firmy.
Koszty pośrednie podatnik ujmuje w dacie poniesienia wydatku. Jeżeli jednak koszt pośredni dotyczy więcej niż jednego roku podatkowego, wówczas podatnik dokonuje proporcjonalnego podziału danego wydatku pomiędzy jednym a drugim roku podatkowym w części, w której dotyczą tych lat. Takimi kosztami mogą być koszty polis, koszt za przedłużenie domen internetowych, inne koszty przechodzące na kolejny rok podatkowy.
Podatnik musi jednak pamiętać, iż to jakie koszty będą stanowić koszty bezpośrednie a jakie koszty pośrednie będzie zależeć od profilu prowadzonej działalności.
|
UWAGA:
Metodę memoriałową mogą stosować podatnicy, którzy prowadzą ewidencję PKPiR ale i podatnicy, którzy stosują pełne księgi rachunkowe.
|
Należy podkreślić, iż istnieją koszty, które niezależnie od stosowania metody rozliczania muszą być ujęte w dacie płatności kosztu. Są nimi np. koszty wypłaconych wynagrodzeń z tytułu zawartych umów zlecenie czy umów o dzieło a także zapłacone składki ZUS od wypłaconych wynagrodzeń.
Metoda kasowa
Uwzględniając art. 22 ust. 4 ustawy o PIT metoda kasowa (uproszczona) rozliczania kosztów to zupełnie odmienna metoda od memoriałowej jej odmiany.
Koszty w tej metodzie nie są dzielone na bezpośrednie i pośrednie.
|
UWAGA:
Koszty w metodzie uproszczonej podatnik ujmuje tylko w roku ich poniesienia a więc w dacie wystawienia dokumentu kosztowego.
To oznacza, iż podatnik nie dzieli kosztów proporcjonalnie do okresu ich obowiązywania nawet jeżeli dotyczą częściowo jednego roku i częściowo drugiego roku.
|
To jednak nie koniec zagadnienia. Dalszy ciąg wraz praktycznymi przykładami będą przedmiotem odrębnej publikacji.
Autor: Krzysztof Ulicki
