Kod tytułu ubezpieczenia jest obowiązkowym identyfikatorem każdej osoby fizycznej podlegającej pod ubezpieczenia społeczne, zdrowotne. Jego prawidłowe ustalenie ma duże znaczenie w aspekcie ustalenia prawidłowych wysokości składek ZUS, ale nie tylko. Kod tytułu ubezpieczenia mówi także o innych przynależnych prawach do świadczeń do osoby ubezpieczonej. Powstaje pytanie. Co w sytuacji, kiedy zostanie zastosowany błędny kod ubezpieczenia ZUS?
|
Spis treści:
- Co się kryje pod zagadnieniem kod ubezpieczenia w ZUS
- Waga prawidłowego ustalenia kodu ubezpieczenia w ZUS
- Błędny kod tytułu ubezpieczeń, co robić
|
Co się kryje pod zagadnieniem kod ubezpieczenia w ZUS
Kod tytułu obowiązuje w ZUS jako kod określający z jakiego tytułu dana osoba posiada prawo (podlega) do ubezpieczeń społecznych, zdrowotnego.
Obowiązek stosowania kodu ubezpieczenia wynika z Rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 20.12.2020r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów (Dz.U. z 2023 poz. 2032).
Należy pamiętać, iż w ww. Rozporządzeniu znajdują się także wszystkie rodzaje kodów wraz z ich objaśnieniami. Kod tytułu ubezpieczeń składa się z 6 cyfr.
| Podział kodu tytułu ubezpieczenia |
| Pierwsze 4 cyfry |
Kolejna 1 cyfra |
Kolejna, ostatnia 1 cyfra |
| Tytuł do ubezpieczenia |
Uprawnienie do renty lub emerytury |
Posiadany stopień niepełnosprawności |
| Od 01 10 do 50 00 |
0 – nieustalone prawo do emerytury lub renty,
1 – ustalone prawo do emerytury,
2 – ustalone prawo do renty |
0 - osoba nieposiadająca orzeczenia o niepełnosprawności lub osoba, która posiada orzeczenie i nie przedłożyła go płatnikowi składek
1 - osoba, która przedłożyła płatnikowi składek orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności
2 - osoba, która przedłożyła płatnikowi składek orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności
3 - osoba, która przedłożyła płatnikowi składek orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności
4 - osoba, która przedłożyła płatnikowi orzeczenie o niepełnosprawności wydawane osobom do 16. roku życia |
Przykładowy pełny kod ubezpieczeń:
- 01 10 0 0 – osoba zatrudniona na podstawie stosunku pracy bez ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz bez stopnia niepełnosprawności,
- 04 11 0 0 – osoba świadcząca usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej bez ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz bez stopnia niepełnosprawności,
- 05 10 1 0 – osoba fizyczna prowadząca działalność podlegająca pod tzw. pełny ZUS (minimalny ZUS) o podstawie do obliczenia składek ubezpieczeń społecznych w 2024r. – 4.694,40 zł z ustalonym prawem do emerytury, ale bez stopnia niepełnosprawności,
- 05 70 1 0 – osoba fizyczna prowadząca działalność, opłacająca ulgowe składki ZUS preferencyjnego o podstawie do obliczenia składek ubezpieczeń społecznych od lipca 2024r. do grudnia 2024r. – 1.290,00 zł z ustalonym prawem do emerytury i bez stopnia niepełnosprawności,
- 05 70 0 1 – osoba fizyczna prowadząca działalność, opłacająca ulgowe składki ZUS preferencyjnego o podstawie do obliczenia składek ubezpieczeń społecznych od lipca 2024r. do grudnia 2024r. – 1.290,00 zł, która posiada orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności.
|
UWAGA!
Kod tytułu ubezpieczenia znajduje się albo w formularzu ZUS DRA (jednoosobowa działalność bez pracowników, zleceniobiorców, osób współpracujących) albo w formularzu ZUS RCA, gdy osoba fizyczna zatrudnia w firmie pracowników, zleceniobiorców czy korzysta z osoby współpracującej. |
Waga prawidłowego ustalenia kodu ubezpieczenia w ZUS
Ten aspekt jest szczególnie ważny bowiem określenie z jakiego tytułu dana osoba podlega pod ubezpieczenia społeczne, zdrowotne powoduje obowiązek naliczania składek ZUS społecznych, zdrowotnego ale też niekiedy składek na FP, FGŚP, FEP według określonego schematu i według przypisanych do danego tytułu do ubezpieczeń wysokości składek.
Przykładowo dla tytułu ubezpieczeń:
- 05 10 0 0 – obowiązują minimalne miesięczne składki ZUS przedsiębiorcy (bez ulg w ZUS), które są określone ustawowo,
- 05 40 0 0 – obowiązuje ulga na start – przez okres 6 pełnych miesięcy występuje tylko miesięczna składka zdrowotna zależna od wysokości dochodu (skala podatkowa, podatek liniowy) albo przychodu (ryczałt),
- 05 70 0 0 – obowiązują składki ZUS preferencyjne, określone od obniżonej podstawy składek ZUS (bez Funduszu Pracy),
- 05 90 0 0 – obowiązują obniżone składki ZUS społeczne (bez Funduszu Pracy) w ramach ulgi Mały ZUS Plus,
- 01 10 0 0 - obowiązują miesięczne składki ZUS, zależne (obliczone) od kwoty brutto wypłaconego wynagrodzenia pracownika,
- 04 11 0 0 - obowiązują miesięczne składki ZUS, zależne (obliczone) od kwoty brutto wypłaconego wynagrodzenia dla zleceniobiorcy.
Drugi aspekt to wskazanie czy dana osoba posiada ustalone prawo do renty i emerytury czy też nie. Określa to 1-na cyfra występujące w kodzie po pierwszych 4-ech cyfrach zgodnie z wykazem cyfr, które powyżej przedstawiono.
Trzeci aspekt to wskazanie czy dana osoba posiada ustalone prawo do renty i emerytury czy też nie. Określa to 1-na cyfra występujące w kodzie po pierwszych 4-ech cyfrach zgodnie z wykazem cyfr, które powyżej przedstawiono.
Błędny kod tytułu ubezpieczeń, co robić
Ustalenie prawidłowego kodu tytułu ubezpieczenia w ZUS jak powyżej wspomniano ma ogromne znaczenie. Co jednak gdy zdarzy się zastosować nieprawidłowy kod? Oczywiście należy przeprowadzić korektę tylko w jaki sposób?
Dostępne są dwie metody skorygowania dokumentów.
1. Korygowanie błędnego kodu osoby ubezpieczonej uwzględnianej w ZUS RCA.
Pierwsza metoda polega na:
- wyrejestrowaniu osoby ubezpieczonej od dnia stosowania błędnego kodu (formularz ZUS ZWUA z kodem 600),
- zarejestrowaniu osoby ubezpieczonej od tego samego dnia co powyżej już z prawidłowym kodem (formularz ZUS ZUA albo ZUS ZZA – zgłoszenie tylko do ubezpieczenia zdrowotnego),
- po około 24 godzinach złożeniu korekty formularza ZUS RCA (identyfikator 02) za wszystkie okresy stosowania błędnego kodu a w formularzu ZUS RCA muszą być wykazane odrębnie 2 pozycje osoby ubezpieczonej (tej samej osoby):
- wykazana po raz pierwszy w ZUS RCA osoba ubezpieczona z błędnym kodem musi mieć we wszystkich polach liczbę „0” oraz
- wykazana po raz drugi w ZUS RCA osoba ubezpieczona z prawidłowym kodem musi mieć uzupełnione prawidłowe wysokości składek ZUS.
Druga metoda polega na:
- złożeniu ZUS KOA z prawidłowym kodem i prawidłowymi ubezpieczeniami (ta czynność załatwia wyrejestrowanie osoby ubezpieczonej (formularz ZUS ZWUA) oraz zarejestrowanie jej (formularz ZUS ZUA),
- po około 24 godzinach złożenie korekty formularza ZUS RCA (identyfikator 02) w którym muszę być wykazane odrębnie 2 pozycje osoby ubezpieczonej (tej samej osoby):
- wykazana po raz pierwszy w ZUS RCA osoba ubezpieczona z błędnym kodem musi mieć we wszystkich polach liczbę „0” oraz
- wykazana po raz drugi w ZUS RCA osoba ubezpieczona z prawidłowym kodem musi mieć uzupełnione prawidłowe wysokości składek ZUS.
2. Korygowanie błędnego kodu osoby ubezpieczonej uwzględnianej w ZUS DRA.
Pierwsza metoda polega na:
- wyrejestrowaniu przedsiębiorcy od dnia stosowania błędnego kodu (formularz ZUS ZWUA z kodem 600),
- zarejestrowaniu przedsiębiorcy od tego samego dnia co powyżej już z prawidłowym kodem (formularz ZUS ZUA albo ZUS ZZA – zgłoszenie tylko do ubezpieczenia zdrowotnego),
- złożeniu (po około 24 godzinach) korekty formularza ZUS DRA (identyfikator 02) za wszystkie okresy stosowania błędnego kodu (już z prawidłowym kodem) z wykazanymi prawidłowymi podstawami i składkami ZUS (bez dodatkowej korekty z zerami).
Druga metoda polega na:
- złożeniu ZUS KOA z prawidłowym kodem i prawidłowymi ubezpieczeniami (ta czynność załatwia wyrejestrowanie przedsiębiorcy (formularz ZUS ZWUA) oraz zarejestrowanie jej (formularz ZUS ZUA),
- złożeniu (po około 24 godzinach) korekty formularza ZUS DRA (identyfikator 02) za wszystkie okresy stosowania błędnego kodu (już z prawidłowym kodem) z wykazanymi prawidłowymi podstawami i składkami ZUS (bez dodatkowej korekty z zerami).
Autor:
Krzysztof Ulicki
