Polscy przedsiębiorcy coraz częściej skarżą się na brak rąk do pracy. Dzieje się tak nie tylko ze względu na niż demograficzny, ale z uwagi na fakt często wyjazdów zagranicznych Polaków w celach zarobkowych. W tej sytuacji najlepszym rozwiązaniem dla większości przedsiębiorstw okazuje się zatrudnienie obcokrajowców. Z punktu widzenia firmy jest to korzystne wyjście, choćby ze względu na znacznie mniej wygórowane oczekiwania finansowe cudzoziemców podejmujących pracę w Polsce w stosunku do rodaków. Ponadto osoby z zagranicy często są doskonale wykształcone i wykazują się ogromną rzetelnością oraz dokładnością w wykonywaniu powierzonej im pracy. Trzeba mieć jednak świadomość, że dążenie do ich legalnego zatrudnienia pociąga za sobą konieczność spełnienia pewnych wymogów formalnych. Warto dowiedzieć się, jakie są to wymogi.
Ogólne zasady zatrudniania obcokrajowców
Kwestia zatrudniania cudzoziemców na terenie Polski została szczegółowo uregulowana w różnych przepisach prawnych. Warto uświadomić, że procedury różnią się w zależności od kraju pochodzenia danej osoby. Prawo inaczej bowiem traktuje pracowników przyjeżdżających z innych krajów członkowskich Unii Europejskiej, Szwajcarii oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego w porównaniu do pracowników przybywających z tzw. krajów trzecich (zwykle zza wschodniej granicy, czyli Ukraińców, Białorusinów, Rosjan, Wietnamczyków itp.).
Generalnie rzecz ujmując, wymaga się, aby osoby zagraniczne starające się o pracę w Polsce dysponowały odpowiednim tytułem do wykonywania legalnej pracy w Polsce (np. zezwoleniem na pobyt albo ważną wizą). Powinny one mieć również dokument, na podstawie którego mogli być zatrudnieni na terenie Polski (np. zezwolenie na pracę i pracę sezonową, zezwolenie na pobyt czasowy albo oświadczenie o powierzeniu cudzoziemcowi obowiązków służbowych. To ostatnie obostrzenie nie dotyczy obywateli UE/EOG oraz osób przyjeżdżających ze Szwajcarii. Na podstawie szczególnych przepisów z konieczności jego przestrzegania można także zwolnić inne osoby.
Legalny pobyt i ruch bezwizowy
Osoby pochodzące z Unii Europejskiej oraz z Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii mogą wjeżdżać na teren Polski na podstawie okazanego dowodu tożsamości (np. paszportu), a także dokumentu pobytowego (chyba że obowiązują je zasady związane z tzw. ruchem bezwizowym). Wśród dokumentów poświadczających prawo pobytu danej osoby na terenie Polski wymienia się przede wszystkim: polską wizę (inną niż turystyczna, przeznaczona dla osób znajdujących się pod czasową ochroną danego państwa); wizę i dokumenty pobytowe innego kraju należącego do strefy Schengen, karty pobytu. Uprawnieni do przebywania na terenie Polski są też Ci, którzy mają w dowodzie osobistym lub paszporcie stempel poświadczający uprawnienia danej osoby w tym względzie.
Obywatele państw spoza strefy Schengen mają prawo do wjazdu do Polski na podstawie ruchu bezwizowego. Warunkiem jest nieprzekroczenie terminu 90 dni w ciągu każdego 180-dniowego okresu, którego jednak zasady prawidłowego obliczania zostały uregulowane w odrębnych przepisach. Za pierwszy dzień pobytu uznaje się dzień przekroczenia granicy strefy Schengen, a za ostatni dzień wyjazdu z niej.
Zatrudnianie obcokrajowców – procedury
Cudzoziemców w Polsce zatrudnia się zazwyczaj na podstawie tzw. procedury oświadczeniowej. Dotyczy ona zatrudniania osób przy pracach innych niż sezonowe przez okres do 6 miesięcy (180 dni) w ciągu całego roku. Chodzi tutaj o obywateli 6 państw, wśród których wymienia się Ukrainę, Rosję, Mołdawię, Białoruś, Gruzję oraz Armenię.
Procedurę oświadczeniową rozpoczyna się złożeniem przez pracodawcę specjalnego oświadczenia do urzędu pracy właściwego do miejsca pobytu danego cudzoziemca. Wniosek trzeba wypełnić na specjalnym formularzu udostępnionym przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Przedsiębiorca może to uczynić osobiście lub za pośrednictwem strony internetowej. Do wniosku trzeba dołączyć oświadczenie o niekaralności, dokument tożsamości, dowód wpłaty 30 zł, wszelkie niezbędne dokumenty podróży cudzoziemca.
Później PUP podejmuje decyzję o wpisaniu bądź nie oświadczenia o powierzeniu pracy do rejestru takich oświadczeń. Wpisu takiego dokonuje się zwykle w przeciągu 7 dni roboczych. Termin ten może jednak przeciągnąć się do 30 dni, jeśli konieczne było przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego. Wpis w rejestrze oznacza, że pracodawca musi przesłać oryginał oświadczenia cudzoziemcowi, którego planuje zatrudnić. On natomiast ze swej strony powinien zadbać o wyrobienie w polskim konsulacie funkcjonującym w jego ojczystym kraju wizy 05a, na podstawie której możliwy jest wjazd danej osoby na teren Polski oraz jej czasowy pobyt w naszym kraju. Natomiast pracodawca powinien powiadomić PUP o fakcie rozpoczęcia pracy przez obcokrajowca najpóźniej w dniu jego zatrudnienia. Także jeśli nie dojdzie do podpisania umowy, urząd musi zostać powiadomiony o tym fakcie. Po upływie trzech miesięcy, jeśli obie strony chcą kontynuować swoją współpracę, pracodawca powinien złożyć do urzędu wniosek o wydanie zezwolenia na pracę dla danej osoby.
Autor: Łukasz Stachurski
Źródła:
