Koniec działalności podmiotu gospodarczego następuje wraz z jego upadłością bądź likwidacją. Trzeba mieć jednak świadomość, że w takiej sytuacji nie dochodzi do automatycznego rozwiązania stosunku pracy z zatrudnianymi pracownikami. Wszystkie formalności z tym związane – także wypłata należnych świadczeń i wynagrodzeń – to sprawy, które trzeba załatwić osobno. Rozwiązanie stosunku pracy powinno nastąpić zgodnie z uregulowaniami zawartymi w Kodeksie pracy. Zgodnie z tymi przepisami na pracodawcy ciąży szereg uprawnień, ale też obowiązków wynikających z zakończenia działalności gospodarczej. Także pracownicy w takiej sytuacji mają swoje przywileje, z których należy zdawać sobie sprawę, a także respektować je na miarę możliwości.
Prawa i obowiązki pracodawcy przy likwidacji firmy
Zakład pracy będący w stanie upadłości jest zobowiązany do formalnego wypowiedzenia wszystkich umów o pracę z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia. W określonych sytuacjach można przy tym skorzystać z możliwości skorzystania ze skróconego okresu wypowiedzenia. Trzeba jednak poinformować o tym każdego pracownika, wręczając mu stosowne oświadczenie wraz z wypowiedzeniem umowy o pracę. Pracownik musi wówczas wypłacić pracownikowi odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia. Warto mieć świadomość, że wszystkich pracowników przy rozwiązywaniu umów o pracę obowiązują dokładnie te same zasady. Nie ma znaczenia, czy w danym przypadku są zatrudniane kobiety w ciąży, czy też niektórzy pracownicy przebywają na zwolnieniu lekarskim. Wobec wszystkich osób niezależnie od ich sytuacji życiowej stosuje się dokładnie tamie same zasady rozwiązywania stosunku pracy.
Pracodawca jest zobowiązany do udzielenia urlopu pracownikowi zarówno za okres przyszły, jak i bieżący w czasie wypowiedzenia. Jeśli nie udzielono pracownikowi urlopu lub jest on dłuższy niż okres wypowiedzenia, pracownikowi należy się ekwiwalent w określonej wysokości.
Przedsiębiorca, który zatrudnia więcej niż dwadzieścia osób, jest też zobowiązany do wypłacenia odprawy pieniężnej osobom, które musi zwolnić. Wysokość takich odpraw uzależniona jest głównie od stażu pracy. Jeśli był on krótszy niż 2 lata, pracownikowi przysługuje odprawa w wysokości miesięcznego wynagrodzenia. W przypadku osób, które pracowały w danej firmie od dwóch do ośmiu lat, wypłaca się dwumiesięczne wynagrodzenie, a osób zatrudnionych powyżej 8 lat trzymiesięczne wynagrodzenie. Odprawę taką należy wypłacić niezależnie od innych odpraw przewidzianych w kodeksie pracy.
W obliczu likwidacji firmy trzeba też podjąć stosowną decyzję odnośnie miejsca przechowywania dokumentacji firmowej po zamknięciu przedsiębiorstwa. Zwykle wyznacza się w tym celu odpowiedni podmiot zewnętrzny. Trzeba też przekazać środki w odpowiedniej wysokości na przechowywanie tego typu dokumentacji. Jeśli jednak przedsiębiorca nie dysponuje takimi środkami dokumenty trafiają na przechowanie do archiwum państwowego.
Zamknięcie działalności gospodarczej oznacza też konieczność wyrejestrowania zarówno samego przedsiębiorcy, jak i wszystkich pracowników z ZUS-u w wyznaczonych z góry terminach. Jeśli w danym zakładzie pracy istnieje Rada Pracownicza, należy ją poinformować o planowanej likwidacji zakładu pracy.
Prawa pracowników przy upadłości firmy
Najczęstszym powodem upadłości firmy i jej likwidacji stają się poważne problemy finansowe. Z drugiej jednak strony na pracodawcy ciążą określone obowiązki dotyczące konieczności spłaty zobowiązań finansowych firmy, także względem pracowników. Jeśli pracodawca nie jest w stanie samodzielnie uregulować tych należności wówczas z pomocą przychodzi mu Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Wniosek do tej instytucji może złożyć albo sam pracodawca albo pracownik. Do wniosku trzeba dołączyć sporządzony wcześniej zbiorczy rejestr niezaspokojonych roszczeń pracowniczych, wskazując na ich rodzaj, jak również kwotę zobowiązań. Fundusz podejmuje się uregulowania wszystkich pracowniczych roszczeń w imieniu pracodawcy, który w obliczu trudnej sytuacji firmy samodzielnie nie podołałby temu zadaniu.
Pracownik może złożyć wniosek do funduszu najwcześniej dwa tygodnie po upływie terminu do złożenia wykazu przez zatrudniającego go przedsiębiorcę. Przysługuje mu także prawo do złożenia wniosku o wypłatę zaliczki z tytułu niezaspokojonych roszczeń. Wysokość takiej zaliczki może być maksymalnie równa kwocie minimalnej stawki na dzień wypłaty. W takiej sytuacji od momentu likwidacji działalności gospodarczej musi jednak minąć co najmniej dwa miesiące.
Czasem zdarza się, że pracodawca po likwidacji firmy za jakiś czas znowu wznawia działalność. W takim razie można oczekiwać od niego, że w pierwszej kolejności do nowopowstałego przedsiębiorstwa zatrudni osoby, które wcześniej zwolnił. Pracodawca musi zaproponować byłym pracownikom takie rozwiązanie, od nich jednak zależy, czy ostatecznie zdecydują się na ponowne nawiązanie współpracy z dawnym szefem. Jeśli wyrażą taką chęć, mogą wrócić na dawne stanowisko pracy.
Autor: Łukasz Stachurski
Źródła:
