Pracownicy, którzy zapadli na określoną chorobę, mogą skorzystać z możliwości pójścia na zwolnienie lekarskie. Zatrudnieni otrzymują je od lekarza pierwszego kontaktu albo specjalisty w celu usprawiedliwienia nieobecności w pracy spowodowanej czasowymi dolegliwościami zdrowotnymi. Warto mieć świadomość, że ze wspomnianego prawa mogą skorzystać jedynie osoby, które zostały ubezpieczone w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Mogą je one wziąć na siebie z powodu własnej choroby uniemożliwiającej im czasowe wykonywanie obowiązków służbowych lub też w celu opieki nad chorym członkiem rodziny. Zwolnienia lekarskie mogą być wystawiane na określony czas, zależny od rodzaju schorzenia oraz realnego czasu potrzebnego na wyzdrowienie i rekonwalescencję. Istotne znaczenie mają przy tym konkretne kody literowe. Warto dowiedzieć się więcej na ich temat.
Zwolnienia elektroniczne
Zgodnie z wprowadzoną pod koniec 2018 roku ustawą wydaną przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej obecnie obowiązkowe jest wystawianie zwolnień lekarskich wyłącznie w formie elektronicznej. Modyfikacje te w efekcie doprowadziły do usprawnienia procesów informowania pracodawców o zwolnieniach chorobowych pracowników. Dzięki nim zwiększyły się również możliwości kontroli zasadności wystawionych zaświadczeń oraz ich faktycznego przestrzegania przez pracownika tak ze strony zatrudniającego, jak i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Można na przykład wezwać pracownika będącego na zwolnieniu lekarskim na badania kontrolne przez telefon albo e-mail. Jeśli dana osoba zignoruje takie próby kontaktu, wówczas ZUS lub pracodawca może wysłać do miejsca zamieszkania osoby odpowiedzialne za kontrolę pracownika będącego na zwolnieniu. Takie kontrole w obliczu notorycznie podejmowanych przez pracowników prób uchylenia się od ciążących na nich obowiązków podejmowane są coraz częściej. Niegdyś natomiast ze względu na dość ograniczone możliwości logistyczne dotyczyły one przede wszystkim długotrwałych zwolnień lekarskich.
Obecnie w większości przypadków nie ma już konieczności przynoszenia do pracy zwolnień lekarskich. Niekiedy jednak pracodawca może tego wymagać od zatrudnionego. Dotyczy to głównie sytuacji, gdy pracodawcy zatrudniający nie więcej niż 5 osób nie mają konta na PUE ZUS, a w związku z tym nie mają oni dostępu do informacji przesyłanych przez system informatyczny. Z taką samą sytuacją mamy do czynienia również wtedy, gdy do zakończenia stosunku pracy doszło w trakcie przebywania pracownika na zwolnieniu lekarskim. W takiej sytuacji zwykle należy złożyć w ZUS-ie osobny wniosek o wypłatę zasiłku.
Maksymalna długość przebywania na zwolnieniu lekarskim
W zasadzie trudno jest jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, jak długo powinno trwać zwolnienie lekarskie. W tym aspekcie wszystko zależy bowiem od przyczyny pójścia na to zwolnienie. Standardowo najdłuższy okres przebywania na zwolnieniu lekarskim przez pracowników wynosi 182 dni, istnieją jednak pewne wyjątki od tej reguły. Można tutaj wskazać choćby na ciążę albo takie choroby, jak gruźlica. W takiej sytuacji pracownik może pobierać świadczenie chorobowe nawet przez 270 dni. Trzeba też mieć świadomość, że osobom zatrudnionym na umowę o pracę przysługuje rocznie 14 dni opieki nad chorym dzieckiem oraz do 60 dni na opiekę nad zdrowym dzieckiem do ukończenia przez nie 14 roku życia. Co istotne, w trakcie choroby niedozwolone jest podejmowanie jakiejkolwiek innej pracy. Kwestie te do 33 dnia od wzięcia zwolnienia może skontrolować pracodawca, a w pozostałym okresie specjalnie oddelegowani do tego celu pracownicy ZUS-u.
Kody chorób na zwolnieniach lekarskich
Na zwolnieniu lekarskim należy zaznaczyć symbole choroby, która stała się podstawą do wystawienia tego dokumentu. Stosowne kody wpisuje się zgodnie z Międzynarodową Statystyczną Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10. Kody ZUS służą określeniu wysokości wynagrodzenia chorobowego przysługującego pracownikowi stosownie do rodzaju nękającego go schorzenia. Stosowne kody wpisuje się na oryginale przesłanym do ZUS oraz na kopii przechowywanej w dokumentacji lekarskiej. Nie zamieszcza się ich natomiast na dokumentach przesyłanych pracownikowi oraz pracodawcy.
Wyróżnia się 5 kodów umieszczanych na zwolnieniach lekarskich. Są to kolejno:
- kod A – niezdolność do pracy po przerwie nieprzekraczającej okresu 2 miesięcy, spowodowanej tą samą chorobą, której dotyczyło dane zwolnienie lekarskie;
- kod B – niezdolność do pracy w okresie ciąży;
- kod C – niezdolność do pracy spowodowana nadużywaniem napojów alkoholowych;
- kod D – niezdolność do pracy z uwagi na gruźlicę;
- kod E – niezdolność do pracy, na którą wpływ mają występujące u danej osoby choroby zakaźne.
Na pisemny wniosek pracownika lekarz może odstąpić z zamiaru opatrzenia zwolnienia kodem B albo E. Kody na zwolnieniach dotyczą jedynie ściśle określonych przypadków. Dlatego nie jest żadnym błędem pozostawienie pustego pola w miejscu na wpisanie wspomnianego kodu. Kody B i D są jednak bardzo korzystne dla osób, których dotyczą, zapewniając ciężarnym wyższy zasiłek, a chorym na gruźlicę dłuższy czas przebywania na zwolnieniu lekarskim.
Autor: Łukasz Stachurski
