Umowa zlecenie często wykorzystywana jest przez przedsiębiorców do nawiązania współpracy w celu wykonania określonych zadań, bywa że podobnych jak w przypadku umowy o pracę. Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Ponieważ zagadnienia związane z umowa zlecenia unormowane są w przepisach kodeksu cywilnego, zleceniobiorca nie podlega ochronie jak pracownik.
|
Spis treści:
- Jakie składki do ZUS płaci zleceniobiorca?
- Umowa zlecenie z własnym pracownikiem
- Przykłady
|
Jakie składki do ZUS płaci zleceniobiorca?
Obciążenie wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia składkami ZUS uzależnione jest od wielu czynników. Zależy to od sytuacji zleceniobiorcy a zatem czy ma status ucznia lub studenta, czy umowa zlecenia jest dla zleceniobiorcy jedynym tytułem uzyskania przychodów, jeśli zawarł kilka umów zleceń czy osiąga przychód w wysokości minimalnej płacy. Umowa zlecenia może być także zawarta obok umowy o prace z tym samym pracodawcą. Te wszystkie przypadki wymagają każdorazowej analizy w celu określenia obowiązku odprowadzania składek społecznych i składki zdrowotnej do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Poniżej przedstawiono zestawienie obowiązkowych obciążeń zależnie od różnych sytuacji.
| OBOWIĄZEK OPŁACANIA SKŁADEK |
| RODZAJ UMOWY ZAWARTEJ UMOWY |
Emerytalna i rentowa |
Chorobowa |
Zdrowotna |
WYPADKOWA |
|
Z uczniem lub studentem do 26 roku życia
|
NIE |
NIE |
NIE |
NIE |
| z pracownikiem innej firmy, w której otrzymuje wynagrodzenie większe bądź równe płacy minimalnej |
NIE |
NIE |
TAK |
NIE |
| z pracownikiem innej firmy, w której otrzymuje wynagrodzenie mniejsze od płacy minimalnej |
TAK |
DOBROWOLNA |
TAK |
TAK |
| pomiędzy pracownikiem a firmą, w której jest zatrudniony |
TAK |
TAK |
TAK |
TAK |
| z osobą nie będącą nigdzie zatrudnioną |
TAK |
DOBROWOLNA |
TAK |
TAK |
| z emerytem lub rencistą |
TAK |
DOBROWOLNA |
TAK |
TAK |
| (kolejna) w przypadku, gdy przychód z poprzedniej umowy zlecenie jest większy lub równy minimalnemu wynagrodzeniu |
NIE |
DOBROWOLNA |
TAK |
NIE |
| (kolejna) w przypadku, gdy przychód z poprzedniej umowy zlecenie jest mniejszy od minimalnego wynagrodzenia |
TAK |
DOBROWOLNA |
TAK |
TAK |
Zaznaczyć trzeba, że w przypadku składki wypadkowej analizie podlega także miejsce wykonywania zlecenia. Składka jest obowiązkowa, jeśli umowa wykonywana jest w siedzibie przedsiębiorcy. W przeciwnym wypadku nie ma obowiązku opłacania składki wypadkowej.
Umowa zlecenie z własnym pracownikiem
W przypadku zawarcia umowy zlecenia z własnym pracownikiem obowiązek naliczenia i odprowadzenia składek zarówno społecznych jak i składki zdrowotnej jest taki sam jak dla umowy o pracę, która stanowi tytuł nadrzędny dla rozliczeń z ZUS. Mimo zawartej umowy zlecenia, zleceniobiorcy nie zgłaszamy z odrębny kodem jaki standardowo obowiązuje dla zleceń, czyli 0411xx.
W deklaracjach rozliczeniowych pracownik wykazywany jest z kodem 0110xx a przychody z umowy o pracę i zlecenia wykazywane są w łącznej kwocie jako podstawa naliczenia składek. W takim przypadku również składka chorobowa jest obowiązkowa dla zleceniobiorcy.
Zdarzyć mogą się jednak sytuacje specyficzne. Pracownik przebywający na urlopie bezpłatnym ma prawo zawrzeć umowę zlecenie czy to z własnym pracodawcą czy z innym. W jaki sposób przygotować deklaracje do ZUS?
Udzielenie urlopu bezpłatnego pracownikowi powoduje, że jego stosunek pracy zostaje zawieszony. Jak stanowi art. 174 KP okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Zatem w takim przypadki umowa o pracę przestaje być głównym tytułem do ubezpieczeń społecznych. W związku z powyższym pracodawca ma obowiązek zgłosić do ZUS dane pracownika z kodem 0411xx oraz za okres obowiązywania tylko umowy zlecenia wykazać pracownika w deklaracji RCA z tym kodem. W tym czasie obowiązkowe dla pracownika są składki emerytalno-rentowe oraz zdrowotna, składka chorobowa jest dobrowolna. Po powrocie z urlopu bezpłatnego nastąpić powinno wyrejestrowanie pracownika z kodem 0411xx.
Przykład
Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę od 01.01.2024 z wynagrodzeniem brutto 5 000,00 zł. W okresie 01.04.2024 zawarł dodatkowo z własnym pracodawcą umowę zlecenia na kwotę 2 000,00 zł brutto. Za okres 01.04.2024 pracodawca złożył do ZUS deklarację, w której w RCA wykazał podstawę do naliczenia składek emerytalnej, rentowej i chorobowej w kwocie 7 000,00 zł oraz kodem ubezpieczenia 0110xx.
W maju pracownik zawnioskował o miesiąc urlopu bezpłatnego. W związku z powyższym pracodawca zobowiązany jest zarejestrować w ZUS pracownika z kodem 0411xx. W deklaracji za miesiąc maj pracownik wykazany będzie w RCA z kodem 0411xx i podstawą naliczenia składek 2 000,00 zł oraz informacją w RSA o nieobecności spowodowanej urlopem bezpłatnym z okresem 01.05.2024 do 31.05.2024 z pracowniczym kodem tytułu ubezpieczenia 0110xx i kodem przerwy 111. Ubezpieczenie chorobowe dla pracownika będzie w tym przypadku dobrowolne.
Możliwa jest także sytuacja, gdy pracownik posiada umowę zlecenie u innego pracodawcy. Jeśli z umowy zlecenia opłaca tylko składkę zdrowotną to w okresie urlopu bezpłatnego u pracodawcy zleceniodawca zobowiązany będzie zgłosić zleceniobiorcę do ubezpieczeń społecznych w okresie trwania urlopu bezpłatnego.
|
Uwaga!
Umowa zlecenie zawarta może być także przez pracownicę przebywającą na urlopie wychowawczym. Rozliczenie ZUS obowiązywać będzie podobnie jak w przypadku urlopu bezpłatnego.
|
Dla prawidłowego wykazania właściwych kodów tytułu ubezpieczenia, istotny jest okres wykorzystania urlopu bezpłatnego.
Przykład
Pracownia ma aktualną umowę o pracę i zlecenie u tego samego pracodawcy.
Wypłata wynagrodzenia następuje z przesunięciem tj. do 10. dnia kolejnego miesiąca. Pracownik złożył wniosek o udzielenie urlopu bezpłatnego w maju. W maju nastąpiła także wypłata wynagrodzenia za kwiecień.
Pracodawca zobowiązany jest wykazać w RCA składki naliczone od umowy o prace z kodem 0110xx i osobno z kodem 0411xx z tytułu umowy zlecenie (po uprzednim zgłoszeniu do ZUS) jeśli w maju miała miejsce wypłata na podstawie rachunku. Jeśli rachunku nie było wykazać należy „zerowe składki” dla kodu 0411xx. Oczywiście nieobecność wykazana powinna być w deklaracji RSA.
Autor:
Beata Tęgowska
