Umowa zlecenie w 2024

Umowa zlecenie w roku 2024 jest rozpatrywana przez różne grupy pracodawców, ale i samych zleceniobiorców jako jeden z wariantów zatrudnienia. Umowa zlecenie różni się istotnie od umowy o pracę. Warto więc pochylić się nad tego typu umową, poznać jej cechy aby móc odpowiedzieć sobie pytanie czy to aby właściwa umowa cywilnoprawna?

Umowa zlecenie, czyli jedna z umów cywilnoprawnych

Umowa zlecenie to jedna z umów cywilnoprawnych, której zasady funkcjonowania są określone w art. od 734 do 751 ustawy z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 zwanej dalej ustawą Kodeks cywilny). Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.

W sytuacji, gdy z umowy ani z okoliczności jej zawarcie nie wynika, iż przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. Zleceniobiorca może (bez uprzedniej zgody zleceniodawcy) odstąpić od wskazanego przez niego sposobu wykonania zlecenia za porozumieniem jak i jednostronnie, jednakże może to nastąpić z ważnego powodu.

Zleceniobiorca może powierzyć wykonanie zlecenia osobie trzeciej zgodnie z zapisami zawartymi w umowie. Przyjmującemu zlecenie nie wolno używać we własnym interesie rzeczy i pieniędzy dającego zlecenie. Dający zlecenie powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia, wraz z odsetkami ustawowymi.

Warto podkreślić, iż po 2 latach przedawniają się:

1. roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju; to samo dotyczy roszczeń z tytułu zaliczek udzielonych tym osobom,
2. roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone.

Umowa zlecenie a umowa o pracę

Osoba fizyczna, która podpisała umowę zlecenie nie posiada żadnych uprawnień, ulg czy przywilejów określonych w ustawie Kodeks Pracy. Co to konkretnie oznacza? To co odróżnia funkcjonowanie umowy zlecenie od umowy o pracę patrząc na umowę zlecenie zostało przedstawione w poniższej tabeli.

Zleceniobiorca nie ma praw do benefitów i uprawnień wynikających z Kodeksu Pracy

Osoba, która zawarła umowę zlecenie – zleceniobiorca musi pamiętać, iż nie ma uprawnień do wszystkich profitów i benefitów, które są zawarte w Kodeksie Pracy.

Osoba fizyczna posiadająca ważną (podpisaną) umowę zlecenie nie ma zatem prawa do:

• ochrony wynikającej z Kodeksu Pracy typu sposobów i okresów wypowiedzenia umów o pracę czy przepisów dotyczących ochrony przed zwolnieniem z pracy zakładów likwidowanych, restrukturyzowanych czy przekształconych w inną formę prawną,
• urlopu wypoczynkowego, na żądnie,
• urlopów innego typu wynikającego z Kodeksu pracy np. macierzyńskiego, ojcowskiego, rodzicielskiego, wychowawczego, z okazji ślubu, urodzenia dziecka, zgonu, pogrzebu, urlopu opiekuńczego, urlopu na szukanie pracy, urlopu bezpłatnego itd.,
• wynagrodzenia chorobowego (ma natomiast prawo do zasiłku chorobowego, ale tylko gdy opłaca dobrowolne ubezpieczenie chorobowe),
• zaliczania okresu wykonywania umowy zlecenie do stażu pracy (w umowie o pracę liczba lat pracy jest zaliczana do umowy o pracę),
• różnego rodzaju dodatków do umowy o pracę,
• wykazania i rozliczania nadgodzin, godzin nocnych, innych godzin ponadwymiarowych.

Umowa zlecenie a minimalna stawka w roku 2024

Rok 2024 to kolejny rok, w którym nietypowo ukształtowała się stawka dotycząca jednej godziny wykonania zlecenia.

Istnieje możliwość zawarcia umowy zlecenie według stałej miesięcznej kwoty. Należy jednak pamiętać, iż stała kwota miesięczna w przeliczeniu na ilość godzin wykonywania zlecenia w miesiącu – czyli pojedyncza godzina zlecenia w miesiącu nie może być niższa niż powyższa minimalna kwota za godzinę zlecenia.

Umowa zlecenie a ZUS i podatek dochodowy

Każda umowa zlecenie jest tytułem do oskładkowania:

• ubezpieczeniami społecznymi,
• ubezpieczeniem zdrowotnym,
• fundusz Pracy, gdy miesięczna kwota brutto zlecenia jest większa niż kwota minimalnego wynagrodzenia brutto (w roku 2024 od stycznia do czerwca wynosi 4.242 zł brutto, od lipca do grudnia 4.300 zł).

Jeżeli zleceniobiorca posiada inny tytuł do ubezpieczenia np. umowę o pracę, drugą umowę zlecenie czy działalność to może z pierwszej umowy opłacać jedynie składkę zdrowotną.

Dzieje się tak wtedy, gdy kolejny tytuł do ubezpieczenia społecznego, zdrowotnego (opiewa na kwotę minimalnego wynagrodzenia brutto – w roku 2024 od stycznia do czerwca wynosi 4.242 zł brutto a od lipca do grudnia 4.300 zł). Wspomnieć jeszcze należy o umowach cywilnoprawnych do 200 zł a zatem opodatkowanych zryczałtowanych podatkiem dochodowym. Oskładkowanie tych umów jest na takich samych zasadach jak przedstawiono powyżej.

Zleceniodawca może podpisać umowę zlecenie z osobą do 26 roku życia, mająca status ucznia lub studenta, wówczas ta osoba nie będzie podlegała do tego wieku:

• ubezpieczeniom społecznym,
• ubezpieczeniu zdrowotnemu,
• funduszowi pracy,
• podatkowi od wynagrodzenia PIT-4R (do wysokości przychodu 85.528 zł oraz dochodu 30.000 zł – standardowa kwota wolna).

Poza ww. przypadkiem osoby do 26 roku życia, wypłata każdego zlecenia podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym PIT-4R a więc jest to podatek od wypłaconego wynagrodzenia z tytułu zrealizowanego zlecenia.

Rodzaj podatku dochodowego od osób fizycznych jest zależny od rodzaju umowy zlecenie:

1. umowa cywilnoprawna do 200 zł – zryczałtowany podatek dochodowy liczony od kwoty brutto zlecenia w wysokości 12%,
2. pozostałe umowy umowa cywilnoprawne (nie dotyczy osób do 26 roku życia) – podatek dochodowy liczony od kwoty dochodu (brutto – ZUS społeczne po stronie zleceniobiorcy – 20% koszty uzyskania przychodu zleceniobiorcy) w wysokości 12%.

Nowością jest wprowadzenie dla zleceniobiorców możliwości korzystania z kwoty wolnej od podatku już w trakcie roku kalendarzowego, czyli już na etapie obliczania wynagrodzenia a nie jak było do tej pory w zeznaniu rocznym.

Po zakończeniu roku kalendarzowego zleceniodawca:

1. ma obowiązek wystawić dla zleceniobiorcy PIT-11 oraz sporządzić i wysłać roczną deklaracje PIT-4R,
2. nie ma obowiązku wystawiania dla zleceniobiorcy PIT-11, gdy zlecenie opiewa na kwotę do 200 zł brutto miesięcznie, ale ma obowiązek sporządzić i wysłać roczną deklaracje PIT-8AR.

Na końcu warto zaznaczyć, iż zleceniodawca ma obowiązek wystawić PIT-11 dla zleceniobiorcy nawet jeżeli dotyczy to osoby do 26 roku życia i osoba ta uzyskiwała jedynie przychody do wysokości kwoty wolnej.

Autor:

Krzysztof Ulicki