Prowadzenie działalności gospodarczej ukierunkowane jest przede wszystkim na osiąganie dochodów z tytułu sprzedaży określonych dóbr lub świadczenia usług. Przedsiębiorcy powinni jednak zdawać sobie sprawę z tego, że w ich przypadku właściwe określenie daty powstania przychodu jest bardzo ważne, ponieważ decyduje ono o tym, czy w danym przypadku doszło do powstania należności podatkowej oraz jaką będzie ona miała wysokość. Ustalenie tego momentu sprzyja jego właściwemu zaewidencjonowaniu. Dzięki temu można uniknąć powstania zaległości podatkowej, poprawnie rozliczając podatek dochodowy z tytułu przychodów uzyskanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Przychód a kwoty należne
Wielu przedsiębiorców wychodzi z błędnego założenia, że do powstania przychodu, a wraz z nim określonego zobowiązania podatkowego dochodzi dopiero wówczas, gdy otrzymają oni od klienta, bądź kontrahenta należność za przekazany towar bądź wyświadczoną usługę. Tymczasem takie myślenie nie jest zgodne z prawdą.
Za przychód powstały z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej uznaje się bowiem nieotrzymane kwoty, ale kwoty należne, nawet jeśli de facto wciąż pozostają one w rękach kontrahentów. Od kwot należnych odlicza się zawsze wartość zwróconych kwot oraz udzielonych skont i bonifikat. Czynni podatnicy VAT, którzy dokonują sprzedaży określonych dóbr i usług na rzecz klientów, za przychód powinni uznawać kwotę wykazaną na fakturze bądź rachunku pomniejszoną o wartość zapłaconego podatku należnego.
Moment powstania przychodu – czy rzeczywiście łatwo go ustalić?
Sprawa ustalania momentu powstania przychodu nie jest tak oczywista, jakby się to mogło wydawać na pierwszy rzut oka. W każdej sytuacji kwestie te trzeba bowiem rozpatrywać indywidualnie, w zależności od zaistniałych okoliczności. Przychód z działalności gospodarczej może być bowiem rozumiany różnie, a wpływ ma na to, choćby branża, w której działa dany przedsiębiorca. To oznacza, że trzeba zatem znać nie tylko różnorodne regulacje prawne, ale także przesłanki warunkujące zastosowanie każdej z wymienionych opcji.
Moment uregulowania płatności czy dzień wystawienia faktury?
Powstanie przychodu z określonego tytułu powinno być odpowiednio udokumentowane. Służą do tego oczywiście faktury i rachunki wystawiane na rzecz nabywcy towaru lub świadczeniobiorcy usług. Zasadniczo w większości przypadków za datę powstania przychodu uznaje się dzień wydania określonego towaru, wykonania określonej usługi w całości bądź w części oraz zbycia określonego prawa majątkowego. Musi się to jednak stać nie później niż w dniu wystawienia faktury albo uregulowania należności przez kontrahenta. Jeśli zatem faktura została wystawiona przed datą wykonania zobowiązania, moment powstania przychodu zostanie zdefiniowany jako dzień wystawienia faktury. Z kolei dzień otrzymania należności uznaje się za moment powstania przychodu wówczas, gdy klient uregulował należność na rzecz sprzedawcy jeszcze przed wydaniem mu towaru, zbyciem określonych praw majątkowych lub wyświadczeniem na jego rzecz konkretnej usługi w całości czy też w części.
Co z usługami ciągłymi rozliczanymi co miesiąc?
Przedsiębiorcy często współpracują stale ze sobą w ramach tzw. B2B. Jest to tzw. usługa ciągła, pod której pojęciem rozumie się świadczenie polegające na stałym, ciągłym, powtarzalnym zachowaniu strony zobowiązanej do świadczenia określonych usług. Strony świadczenia usług zwykle umawiają się pomiędzy sobą na określone terminy rozliczeniowe. W takim przypadku datą powstania przychodu jest ostatni dzień okresu rozliczeniowego wskazanego w umowie albo na wystawionej fakturze (musi to być jednak przynajmniej jeden dzień w roku kalendarzowym).
Podobną regulację stosuje się również w odniesieniu do dostawy gazu oraz energii elektrycznej i cieplnej. A zatem jeśli dochód jest rozliczany w określonych okresach rozliczeniowych, datą powstania przychodu jest ostatni dzień okresu rozliczeniowego, wskazany w umowie lub na fakturze. Potwierdzają to wydawane przez sądy indywidualne orzeczenia.
Szczególne przypadki
Warto wspomnieć o szczególnych przypadkach, takich jak np. roboty budowlano-remontowe. Co do zasady przyjmuje się, że w tej sytuacji za wykonanie usługi uznaje się odbiór końcowy lub choćby częściowy robót, który zostaje potwierdzony stosownym protokołem. Dokument bowiem potwierdza należyte wykonanie tych robót, które uprawnia wykonawcę do pobrania należytego wynagrodzenia za swoją pracę. W tym przypadku zatem za moment powstania przychodu uznaje się właśnie odbiór końcowy, a nie dzień zakończenia określonych robót budowlanych czy też remontowych.
Jeśli natomiast przychód powstał w ramach działalności gospodarczej, do której nie można zastosować żadnej ze wspomnianych regulacji, w takim przypadku do powstania przychodu dochodzi w dniu otrzymania środków pieniężnych. Chodzi tutaj np. o przysporzenie majątkowe z tytułu zasądzonej kary umownej, która nie wiąże się bezpośrednio ani z dostawą towarów, ani z realizacją określonych usług przez przedsiębiorcę.
Autor: Łukasz Stachurski
Źródła:
