Wypłata gotówki z konta walutowego a różnice kursowe

Przedsiębiorcy często obok firmowych rachunków płatniczych stosowanych w działalności gospodarczej zakładają firmowe rachunki prowadzone w walutach obcych. Czasem jest to jeden rachunek walutowy niekiedy kilka. Wszystko jest uzależnione od potrzeby przedsiębiorcy ale i odbiorców, którzy opłacają nabyte u przedsiębiorcy towary i usługi.

Wśród wielu transakcji gospodarczych, operacji gospodarczych czy zwykłych czynności pojawiają się takie, które polegają po prostu na wypłacie gotówki z konta walutowego, czasem pobranie gotówki z kasy walutowej. Czy powstaną wtedy różnice kursowe? Jeśli tak to, kiedy?

Czym są różnice kursowe w działalności gospodarczej

Przedsiębiorcy osiągają przychody wyrażone w walutach obcych jak i ponoszą koszty wyrażone w walutach obcych. Choć często przeważają transakcje w polskich złotych to występują także firmy, które w większości przeprowadzają transakcje w obcych walutach, czyli innych niż polskie złotówki. Różnica kursowa powstaje wtedy, gdy kurs obcej waluty przychodu / kosztu jest inny niż kurs tej obcej waluty w przypadku otrzymania zapłaty / dokonania zapłaty.

Różnice kursowe powstają także w przypadku rozchodu środków na rachunkach walutowych czy w kasie walutowej. I tutaj znowu kiedy kurs wpływu środków jest inny niż kurs wypływu środków wówczas powstanie różnica kursowa z tytułu rozchodu środków pieniężnych na rachunku walutowym lub w kasie walutowej.

Nawiązując do art. 24c ust. 2 i 3 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 226) różnice kursowe będące przychodami albo kosztami powstaną w przypadku, gdy:

1. wartość przychodu należnego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP jest niższa albo wyższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia,
2. wartość poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP jest wyższa albo niższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia,
3. otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa albo wyższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni,
4. kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest niższa albo wyższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni,
5. kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest wyższa albo niższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.

Wypłata gotówki z konta walutowego a różnice kursowe

Wypłata gotówki z konta walutowego czy z kasy walutowej w większości przypadków nie powoduje powstania różnic kursowych. Jednak w czym tkwi problem?

Chodzi o ustalenie czy faktycznie doszło do zmiany kursu na skutek przeprowadzonej transakcji, która nastąpiła po wypłacie gotówki. Sama wypłata gotówki z konta walutowego nie powoduje jeszcze powstania różnic kursowych. Organy podatkowe wskazują bowiem, iż wiele operacji polegających właśnie m.in. na wypłacie gotówki z konta walutowego nie powoduje powstania różnic kursowych.

Przykłady

Pierwszym z takich przykładów jest przekazanie środków z rachunku walutowego firmy na inny rachunek walutowy lub lokatę terminową w walucie tej samej firmy bądź firmy powiązanej kapitałowo. Samo przekazanie środków bez jakiejkolwiek czynności sprzedaży waluty, zapłaty walutą nie spowoduje powstania różnic kursowych. Przewalutowanie środków w walucie obcej na środki w innej walucie obcej nie spowoduje powstania różnic kursowych.

W interpretacji indywidualnej z dnia 19.03.2024r. o sygn. 0111-KDIB1-2.4010.22.2024.3.MK Dyrektor Krajowej informacji skarbowej wskazał, że „[…] skoro w wyniku zmiany waluty pożyczki mogą powstać różnice pomiędzy wartością w PLN kwoty waluty obcej w momencie udzielenia pożyczki i wartością należności wyrażonej w PLN po przewalutowaniu, różnice te są jednak neutralne z punktu widzenia przepisów prawa podatkowego regulujących kwestię przychodu oraz kosztu uzyskania przychodów. W konsekwencji, skoro udzielenie przez Wnioskodawcę pożyczki (przekazanie na bankowy rachunek zagraniczny spółki powiązanej środków pieniężnych) nie wywoła skutków podatkowych na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, to również operacja przewalutowania pożyczki z waluty obcej na PLN, nie spowoduje powstania przychodów bądź kosztów podatkowych wpływających na wynik podatkowy. […]”.

Drugim klasycznym przykładem może być wypłata gotówki z konta walutowego, wypłata gotówki z kasy prowadzonej w walucie obcej i odpowiednio wpłata do kasy walutowej albo na konto walutowe. Ta operacja nie powoduje powstania różnic kursowych, gdyż nie doszło ani do sprzedaży waluty, ani do zapłaty transakcji.

Potwierdza to interpretacja indywidualna z dnia 22.03.2013r. o sygn. IBPBI/2/423-303/13/BG wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach.

Dyrektor stwierdza, iż „[…] w przypadku wpływu waluty obcej pobranej z rachunku walutowego do kasy walutowej Spółki dodatnie lub ujemne różnice kursowe nie powstają, bowiem nie dochodzi do sytuacji, gdy wartość otrzymanych lub nabytych środków pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest odpowiednio niższa lub wyższa od wartości tych środków pieniężnych wycenionej na dzień zapłaty lub innej formy wypływu środków pieniężnych. Warunkiem koniecznym powstania ujemnych lub dodatnich różnic kursowych jest zatem zaistnienie zapłaty lub innej formy wypływu środków pieniężnych w walucie obcej. W przedstawionym zdarzeniu przyszłym nie będzie dochodziło do zapłaty, bowiem przekazanie środków z rachunku walutowego do kasy walutowej nie ma na celu zaspokojenia wierzyciela. Transakcja ta nie stanowi również innej formy wypływu środków pieniężnych w rozumieniu art. 15a ust. 2 i ust. 3 updop, gdyż środki pieniężne pozostają w posiadaniu tego samego podmiotu i są jedynie przemieszczane.

Operacja wpływu waluty obcej pobranej z rachunku walutowego do kasy walutowej odbywa się bez jej faktycznego wydatkowania, następuje tylko przesunięcie środków pieniężnych - nie powstają zatem różnice kursowe podatkowe. W wyniku powyższej transakcji dochodzi wyłącznie do przesunięcia środków pieniężnych w obrębie majątku Wnioskodawcy - środki pieniężne pozostają nadal własnością Spółki. W konsekwencji, przesunięcie środków Spółki nie jest zdarzeniem generującym podatkowe różnice kursowe, a jedynie zamianą miejsca przechowywania waluty. Nie wymaga zatem wyceny transferowanych środków w walucie obcej dla celów podatkowych. […]”.

Trzecią typową sytuacją nierzadko spotykaną jest wypłata gotówki z konta walutowego, wypłata gotówki z kasy prowadzonej w walucie obcej i przekazanie jej na prywatne cele przedsiębiorcy.

W tym temacie wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w wydanej interpretacji indywidualnej z dnia 19.11.2009r. o sygn. IBPBI/1/415-953/09/KB w której to powiedział, że „[…] Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż wnioskodawca w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej posiada rachunek walutowy w euro. Na rachunek ten wpływają należności za wystawione przez wnioskodawcę faktury. Część środków zgromadzonych na tym rachunku wnioskodawca przelewa na walutowy rachunek prywatny, prowadzony w euro. Biorąc pod uwagę cyt. wyżej przepisy stwierdzić należy, iż w momencie przekazywania walut obcych z rachunku firmowego na rachunek prywatny nie powstaną różnice kursowe, o których mowa w ww. art. 24c ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Transakcja ta nie ma bowiem związku z prowadzoną przez wnioskodawcę pozarolniczą działalnością gospodarczą. […]”.

Inny przypadek operacji na własnych środkach pieniężnych przedstawiono z kolei w interpretacji indywidualnej z dnia 19.03.2024r. o sygn. 0111-KDIB1-2.4010.22.2024.3.MK. Dyrektor Krajowej informacji skarbowej uznał w tej interpretacji, że czynność przenoszenia sald pomiędzy rachunkami w ramach cash poolingu nie może spowodować po stronie Spółki powstania podatkowych różnic kursowych zgodnie z art. 15a ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

Usługa cash poolignu polega na konsolidacji i wzajemnym bilansowaniu się sald firmowych rachunków płatniczych firmy.

Operacje na walucie skutkujące powstaniem różnic kursowych

Wypłata gotówki z konta walutowego nie powoduje powstania różnic kursowych. Istotne jest natomiast co przedsiębiorca zrobi z tymi środkami po ich wypłacie.

Przedsiębiorca może zarówno przed wypłatą gotówki z konta walutowego jak i po wypłacie tej gotówki wykonać czynność sprzedaży waluty, zapłaty za transakcję lub dokonać innej czynności, która spowoduje powstanie różnic kursowych.

W interpretacji indywidualnej z dnia 01.12.2022r. o sygn. 0111-KDIB1-2.4010.680.2022.1.AK Dyrektor Krajowej informacji skarbowej podkreślił, że „[…] aby w przypadku własnych środków pieniężnych doszło do powstania różnic kursowych musi dojść do wypływu wcześniej nabytej lub uzyskanej ze sprzedaży towarów i usług waluty obcej poprzez jej odsprzedaż bądź uregulowanie zobowiązania. […]”.

„[…] W przepisach tych nie używa się określenia „własne środki lub wartości pieniężne”. Z tego wypływa wniosek, że dla możliwości ustalania tej kategorii różnic kursowych przesądzające znaczenie ma fakt otrzymania lub nabycia środków lub wartości pieniężnych i fakt ich wypływu. Samo nabycie i przechowywanie przez podatnika walut obcych i zmiana ich kursu nie powoduje powstania tego rodzaju różnic kursowych. Różnice kursowe nie powstają również w sytuacji zamiany jednej waluty obcej na inną walutę, ponieważ operacja ta nie wiąże się z faktycznym wypływem środków w walucie obcej (nie dochodzi do wyzbycia się waluty). […]”.

Wskazał przy tym przykładowe czynności, które powodują powstanie różnic kursowych w sytuacji wypływu własnych środków pieniężnych. Zaprezentowano je w poniższej tabeli.

Tak więc sama wypłata gotówki z konta walutowego nie skutkuje powstaniem różnic kursowych. Gdy dojdzie natomiast do sprzedaży wypłaconej waluty, zapłaty zobowiązania, przewalutowania, innych podobnych operacji wówczas powstaną podatkowe różnice kursowe.

Autor:

Krzysztof Ulicki