Kwota wolna od potrąceń w 2024

Podatnicy, którzy są zatrudnieni na podstawie stosunku pracy posiadają różnego rodzaju zaległości. Dotyczyć one mogą m.in. niezapłaconych mandatów, kar, grzywien, niezapłaconych podatków czy opłat, pozostałych nieuregulowanych zobowiązań takich jak chociażby alimenty. W efekcie braku płatności za różnego rodzaju zaległości na ogół zostaje wszczęta procedura egzekucyjna polegająca na przymusowym ściągnięciu tych wierzytelności. W tym momencie wchodzi instytucja kwoty wolnej od potrąceń.

Co to jest kwota wolna od potrąceń

Organ egzekucyjny zanim jeszcze pobierze wierzytelność od dłużnika (trzeciodłużnika – pracodawcy, zleceniodawcy) musi zweryfikować tzw. wysokość ustawowej kwoty wolnej. Kwota ta jest informacją dla ww. organu, jakiej kwoty nie może w żaden sposób potrącić z wynagrodzenia jakie otrzymuje osoba zatrudniona na umowę o pracę. Zatem kwota wolna od potrąceń dotyczy wynagrodzenia z umowy o pracę. Kwota wolna od potrąceń jest wyrażona w wartości netto.

Jeszcze o kwocie wolnej w kontekście potrąceń

Wysokość kwoty wolnej to jedna kwestia. Zasady potrąceń z uwzględnieniem kwoty wolnej to druga kwestia.

Na mocy art. 87 ustawy z dnia 26.06.1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 zwanej dalej Kodeksem Pracy) z wynagrodzenia za pracę - po odliczeniu:

• składek na ubezpieczenia społeczne oraz
• zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz
• wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego (PPK), jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania

- potrąceniu podlegają tylko następujące należności:

• alimenty egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych,
• inne niż alimentacyjne egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych,
• zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
• kary pieniężne

Zasady potrąceń z uwzględnieniem kwoty wolnej

Kwota wolna od potrąceń jest uzależniona od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Dla przypomnienia minimalne wynagrodzenie:

• w okresie od 1 stycznia 2024r. do 30 czerwca 2024r. wynosi – 4.242 zł,
• w okresie od 1 lipca 2024r. do 31 grudnia 2024r. wynosi – 4.300 zł

To jednak nie wszystko.

Należy podkreślić, iż potrącenia egzekucyjne z wynagrodzenia za pracę dotyczące świadczeń alimentacyjnych mogą wynosić maksymalnie do 60% wynagrodzenia netto - nie występuję kwota wolna od potrąceń. W tym przypadku część kwoty minimalnego wynagrodzenia, czyli 40%, nawet wobec potrącenia alimentacyjnego, musi pozostać nienaruszona.

Niestety należ też dodać, iż nagrody z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej podlegają egzekucji na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych do pełnej wysokości.

Jeżeli przedmiotem egzekucji z wynagrodzenia za pracę są inne należności niż świadczenia alimentacyjne, wówczas potrącenie nie może przekroczyć wysokości połowy wynagrodzenia. Z tym, że w przypadku należności innych niż alimentacyjne zadziała ochrona minimalnego wynagrodzenia ze stosunku pracy.

Pewnym ratunkiem w przypadku umów cywilnoprawnych może być skierowanie przez dłużnika pisma do organu egzekucyjnego z prośbą o potrącanie np. do 50% kwoty netto zarobionej miesięcznie z wykonanego zlecenia.

Przykłady potrąceń z zastosowaniem kwoty wolnej

Ustalenie kwoty od potrąceń uzależnione jest od kilku czynników:

• czy pracownik stosuje standardową czy podwyższoną kwotę zryczałtowanych kosztów pracowniczych,
• czy pracownik stosuje kwotę wolną od podatku,
• czy pracownik korzysta z ulgi dla młodych,
• czy pracownik zapisał się do PPK.

Dodatkowo należy podkreślić, iż ustalenie kwoty wolnej od potrąceń zależy oczywiście także od wymiaru czasu pracy.

Poniżej przedstawiono jak będzie kształtowała się kwota wolna od potrąceń w zależności od ww. przypadków (koszty pracownicze, kwota wolna od podatku, PPK, ulga dla młodych, wysokość etatu).

Dla przypomnienie kwota wolna od potrąceń zależna jest od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Aktualnie w okresie od 1 lipca 2024r. do 31 grudnia 2024r. kwota ta wynosi 4.300 zł brutto.

Poniżej przedstawiono kwotę wolną od potrąceń dla pracownika zatrudnionego na 1/2 etatu.

Co się dzieje z wysokością kwoty wolnej od potrąceń, gdy dotyczy ona pracownika stosującego ulgę dla młodych. Wartości kwoty wolnej zawarto w poniższej tabeli.

Końcowo należy dodać, iż gdy pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy i jednocześnie korzysta z ulgi dla młodych, wówczas ww. kwoty potrąceń ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy (w taki sam sposób jak to przedstawiono w tabeli dotyczącej pracownika nie korzystającego z ulgi dla młodych).

Autor:

Krzysztof Ulicki