Wysokość wynagrodzenia pracowniczego zależy od szeregu różnych czynników. Może na nią wpływać na przykład staż pracy, zakres pełnionych obowiązków służbowych, fakt przebywania na zwolnieniu chorobowym w danym miesiącu czy wreszcie otrzymane premie i nagrody. Mało kto z nas jednak zdaje sobie sprawę z tego, że wielkość pensji może być także uwarunkowana kwotą wolną od podatku. Warto zastanowić się nad tym, jakie zależności zachodzą między wynagrodzeniem pracownika a aktualnie obowiązującą kwotą zmniejszającą podatek. Czy fakt korzystania z niej w znaczący sposób zmienia wartość udzielonych świadczeń pracowniczych?
Kwota wolna od podatku – definicja
Pod pojęciem kwoty wolnej od podatku zazwyczaj rozumie się ustaloną w prawie wysokość dochodu, od której nie ma konieczności odprowadzania podatku dochodowego od osób fizycznych. Trzeba pamiętać o tym, że niezależnie od tego, czy została ona przekroczona w danym roku, czy też nie, na podatniku ciąży zobowiązanie odnoszące się do konieczności składania zeznań podatkowych za konkretny rok. Szacuje się, że w 2020 roku kwota wolna od podatku wyniesie 525,12 zł rocznie, co w przeliczeniu na każdy miesiąc daje nam sumę 43,76 zł. Obecnie analogiczne wartości wynoszą 548,30 zł oraz 45,69 zł.
Kwota zmniejszająca podatek
Aktualnie wysokość sumy zmniejszającej podatek ustalono na 8 tys. złotych, rok wcześniej oscylowała ona natomiast na poziomie 6 600 zł. Kwotę zmniejszającą podatek bierze się pod uwagę w składanych za dany rok podatkowy zeznaniach rocznych. Jeśli dana osoba w ciągu roku zarabia nie więcej niż 8 tys. zł, wówczas wysokość kwoty zmniejszającej podatek wynosi 1440 zł. W przypadku dochodów rocznych wynoszących od 8 do 13 tys. zł wysokość kwoty wolnej od podatku oblicza się, odejmując od 1440 zł pewną sumę, stanowiącą iloczyn podstawy obliczania podatku pomniejszony o 8 tys. zł oraz 883,89 zł podzielony przez 5 tys. zł. W analogiczny sposób wylicza się także kwoty zmniejszające podatek dla osób, których dochody przekroczyły 85 529 zł. Zamiast 883,89 zł stosuje się kwotę 556,02 zł. Kwoty wolnej od podatku nie stosuje się, jeśli zostanie przekroczony próg podatkowy 85 529 zł (jakkolwiek do chwili osiągnięcia przychodu w wysokości 127 tys. zł można zastosować skalę degresywną, umożliwiającą proporcjonalne zmniejszanie kwoty wolnej od podatku w miarę osiągania coraz wyższych przychodów. Po uzyskaniu 127 tys. zł dochodu pracownikowi nie przysługuje już kwota wolna od podatku). Brak możliwości korzystania z kwot wolnych od podatku trzeba uwzględnić już od miesiąca następującego bezpośrednio po miesiącu, w którym takie przekroczenie stało się ostatecznie niepodważalnym faktem. W takim wypadku zaliczkę na podatek dochodowy z tytułu pobierania pensji oblicza się bez uwzględniania kwoty zmniejszającej podatek.
Ustalanie kosztów uzyskiwania przychodów przez pracowników
Na ogół przyjmuje się, że koszty uzyskiwania przychodów pracowniczych z tytułu jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy w skali jednego roku nie przekraczają 1335 zł (co daje nam kwotę 111.25 zł na miesiąc). Jeśli pracownik pracuje zawodowo w dwóch miejscach, osiągając z tego tytułu określone dochody, kwota ta wzrasta do poziomu 2002,05 zł. Jeśli pracujący poza miejscowością swego zamieszkania pracownik nie otrzymuje dodatku za rozłąkę, wówczas koszty uzyskania przychodów szacuje się na poziom 1668,72 zł rocznie (139,06 zł miesięcznie). Kwota ta wzrasta do 2502,86 zł, jeśli pracownik pracujący w innej miejscowości niż jego miejsce zamieszkania nie pobiera dodatku za rozłąkę, a dodatkowo osiąga on przychody z więcej niż jednego źródła.
Odpowiednie zaklasyfikowanie kosztów uzyskiwania przychodów jest konieczne do obliczenia kwoty zaliczek na podatek. Zwykle w tym względzie bierze się pod uwagę nie tylko miesięczne przychody wynikające ze stosunku pracy, ale także zasiłki pieniężne z wypłacanych przez płatnika ubezpieczeń społecznych. Aby ustalić kwotę zaliczki na podatek, trzeba odliczyć koszty uzyskania przychodów oraz potrącone przez płatnika składki na poczet ubezpieczeń społecznych.
Zmniejszanie zaliczki na podatek
W sytuacji, gdy pracownik przed pierwszą wypłatą pensji w danym roku złożył pracodawcy stosowne oświadczenie o spełnianiu pewnych niezbędnych uwarunkowań, zaliczka na podatek jest systematycznie każdego miesiąca zmniejszana o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek. W oświadczeniu tym należy stwierdzić brak otrzymywania renty lub emerytury od płatnika, brak dochodów z rolniczej działalności oraz działalności gospodarczej, jak również dzierżawy i najmu opodatkowanych na zasadach ogólnych, brak pobierania świadczeń pieniężnych od pracodawcy lub terenowego biura Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. W kolejnym roku podatkowym nie ma potrzeby składania deklaracji PIT-2, o ile sytuacja podatnika w tym czasie nie uległa żadnym zmianom (dotyczy to np. założenia przez pracownika własnej firmy).
Autor: Łukasz Stachurski
