Jednostki budżetowe i samorządowe organy budżetowe, a także firmy zatrudniające co najmniej 20 pracowników na mocy aktualnie obowiązujących przepisów prawnych zobowiązane są do tworzenia oraz prowadzenia zakładowych funduszy świadczeń socjalnych. W praktyce oznacza to konieczność powoływania do życia tego typu instytucji wówczas, gdy w danym przedsiębiorstwie na stałe pracuje 20 osób zatrudnionych na pełny etat. Jeśli przedsiębiorcy mające mniejsze organizacje także wyrażą tego typu chęć, mogą zająć się stworzeniem ZFŚS w swoim zakładzie. Jednostki te funkcjonują wówczas na podobnych zasadach co ZFŚS tworzone w większych organizacjach. Można zrezygnować z ich prowadzenia w oparciu o warunki określone w obowiązującej ustawie. Dowiedz się więcej na temat prowadzenia ZFŚS w firmie.
Jak stworzyć ZFŚS?
Do powołania do życia ZFŚS wykorzystuje się dokonywane co roku odpisy podstawowe, których sposób naliczania zależy od przeciętnej liczby zatrudnionych w danym zakładzie pracy. O tym, jak ustalić przeciętną liczbę zatrudnionych, decyduje Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 marca 2009 roku w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.
Standardowo wysokość odpisu podstawowego na jedną osobę zatrudnioną oscyluje na poziomie 37,5% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia obowiązującego w całym poprzednim roku lub w jego drugim półroczu, wówczas gdy przeciętne wynagrodzenie z tego okresu stanowiło wyższa kwotę. W niektórych przypadkach ustawa przewiduje także zwiększenie wysokości wspomnianych odpisów. Dotyczy to zwłaszcza młodocianych pracowników oraz osób, które wykonują pracę w szczególnie trudnych warunkach, jak również prace o szczególnym charakterze.
Przeznaczenie środków z ZFŚS
Środki finansowe uzyskane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych mogą być przeznaczone na różne cele. Zwykle jest to pokrycie kosztów związanych z prowadzeniem działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób, które są uprawnione do korzystania z danego funduszu. W tym przypadku działalnością socjalną nazywa się różnorodne usługi organizowane przez pracodawcę na rzecz zatrudnianych przez niego osób. Może to być np. finansowanie działalności kulturalno-oświatowej, rozmaitych form wypoczynku dla pracowników i członków ich rodzin, udzielanie pomocy materialnej i niematerialnej w różnych sytuacjach, a także zwrotnej i bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe.
Z ZFŚS często finansuje się też opiekę nad dziećmi np. w żłobku, przedszkolu, klubie dziecięcym czy też sprawowaną przez profesjonalną opiekunkę w miejscu zamieszkania danego pracownika. Z tego prawa mogą korzystać pracownicy i byli pracownicy (emeryci, renciści) wraz z członkami najbliższych rodzin oraz innymi osobami wybranymi przez pracodawcę z zachowaniem obowiązujących w tej kwestii reguł prawnych. Oczywiście, to czy dana osoba będzie mogła skorzystać ze wspomnianej pomocy, zależy przede wszystkim od jej indywidualnej sytuacji rodzinnej, bytowej i materialnej.
Co istotne, środki pochodzące z ZFŚS mogą być również przeznaczone na dofinansowanie stworzenia i działalności zakładowych obiektów socjalnych, a także na powołanie do życia zakładowych żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli i innych form wychowania przedszkolnego.
Z jakich źródeł pochodzą środki z ZFŚS?
Warto mieć świadomość, że środki z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych pochodzą nie tylko z odpisów podstawowych. Można je także dodatkowo zasilić z rozmaitych innych źródeł. Wśród nich można wymienić m.in. wpływy z opłat, które są systematycznie pobierane od beneficjentów działalności socjalnej – zarówno osób fizycznych, jak i jednostek organizacyjnych.
Ponadto są to również odsetki od środków z tego funduszu, darowizny i zapisy od osób prywatnych i firm, a także wpływy z oprocentowania pożyczek, które są udzielane na cele mieszkaniowe. Dodatkowo mogą to być również wierzytelności likwidowanych zakładowych funduszy mieszkaniowych i socjalnych, a także przychody pochodzące z tytułu sprzedaży, dzierżawy oraz likwidacji środków trwałych, z wyłączeniem części przeznaczonej na utrzymanie albo odtwarzania zakładowych obiektów socjalnych. W skład ZFŚS mogą także wchodzić fundusze z tytułu sprzedaży i likwidacji zakładowych lokali mieszkalnych i domów w części, która nie została wcześniej przeznaczona na utrzymanie pozostałych zakładowych mieszkań.
Obowiązujące terminy
Zgodnie z obowiązującym prawem, od pracodawcy oczekuje się, że wszystkie środki pochodzące z odpisów i zwiększeń przekaże on na konto ZFŚS w terminie do 30 września. Do 31 maja należy natomiast przekazać co najmniej 75% wszystkich odpisów na ten cel. Przelewu można oczywiście dokonać jednorazowo na początku roku albo realizować je w miesięcznych bądź kwartalnych ratach, z zachowaniem wszystkich obowiązujących w danym przypadku terminów i ustaleń. Decyzję, w jaki sposób dane środki będą przesyłane na fundusz świadczeń pracowniczych, należy do danego pracodawcy.
Autor: Łukasz Stachurski
Źródła:
