Przychód a dochód z działalności gospodarczej

Przychód i dochód to dwie kategorie finansowe towarzyszące osobom fizycznym, osobom prawnym prowadzącym działalność gospodarczą jak i nie prowadzącym działalności gospodarczej.

Przychód to nie to samo co dochód. Różnice pomiędzy nimi są istotne. Warto je zrozumieć zanim jeszcze rozpocznie się działalność gospodarczą. W niniejszej publikacji skupiono uwagę na rozróżnienie kategorii przychodu oraz dochodu osiąganego przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.

Przychód osiągany przez osobę fizyczną

Przychodem u osoby fizycznej są wszelkie zarobki albo potencjalnie osiągalne zarobki. Oznacza to, że nie tylko otrzymane pieniądze będą przychodem u osoby fizycznej a już nawet tytułu do uzyskania tych pieniędzy. Tak więc przychodem u osoby fizycznej będzie tytuł do uzyskania tego przychodu (nawet przyszłego) jak i środki pieniężne a niekiedy i nieodpłatnie otrzymane rzeczy, towary, składniki majątku, usługi. W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych tytuł do osiągnięcia zarobku określa się mianem źródła przychodu.

Źródłem przychodu u osoby fizycznej może być np. wynagrodzenie z umowy o pracę, umowy zlecenie, umowy o dzieło, renty, emerytury, nieodpłatnie otrzymanego towaru, ze sprzedaży samochodu czy też z działalności gospodarczej.

Przychód osoby fizycznej z prowadzonej działalności gospodarczej

Jednym ze źródeł przychodu, z której osoba fizyczna może czerpać zarobek są przychody z działalności gospodarczej.

Przychodem z działalności gospodarczej będzie wszystko to co zarobi przedsiębiorca, a więc wszystkie środki pieniężne, które są jemu należne na podstawie konkretnego ustalenia choćby nie zostały jeszcze otrzymane.

Przychód z działalności gospodarczej powstaje w momencie:

1. wykonania usługi albo dostarczenia towarów,
2. wystawienia faktury,
3. otrzymania całości należności za dokonaną sprzedaż (nie jest to zaliczka).

Przychód z działalności gospodarczej przedsiębiorca musi pomniejszyć o wartość zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Przychód z działalności gospodarczej:

1. u czynnych podatników VAT wyraża się w kwocie netto bez doliczonego podatku VAT,
2. u podatników zwolnionych z VAT wyrażony jest w kwocie brutto, bez doliczonego podatku VAT z uwagi na niepodleganie opodatkowaniu VAT wykonanej usługi lub dostawy towaru (kwota brutto i netto są zatem takie same).

Przykłady przychodów zaprezentowano w tabeli.

Przychód osoby fizycznej z działalności gospodarczej a stosowana forma opodatkowania

Wyjaśnienie tych zagadnień powinno być poprzedzone zwróceniem uwagi na formę opodatkowania jaką stosuje podatnik.

Kategoria przychodu i dochodu używana jest przez ustawodawcę do obliczenia podatku dochodowego z prowadzonej działalności. Należy jednak odnieść to do stosowanej przez podatnika formy opodatkowania. W przypadku stosowania karty podatkowej nie występuje ani przychód ani dochód w świetle ustawy o PIT. Oczywiście podatnik uzyskuje i przychód i też dochód, ale nie są one brane pod uwagę do wyliczenia podatku. Może je obliczać wyłącznie na własne potrzeby analityczne. W pozostałych formach opodatkowania występuje przychód (ryczałt) oraz przychód i dochód (skala podatkowa albo podatek liniowy).

Przychód niezależnie od stosowanej formy opodatkowania ma takie same znaczenie i jest osiągany z tych samych tytułów w ramach źródła z działalności gospodarczej. Istotne różnice natomiast występują przy obliczeniu podatku dochodowego.

Przychód a dochód z działalności gospodarczej w skali podatkowej albo podatku liniowym

Kategoria przychodu i dochodu z działalności na cele obliczenia podatku dochodowego występuje, gdy przedsiębiorca stosuje skalę podatkową albo podatek liniowy jako formę opodatkowania dochodu z działalności. Czym jest przychód z działalności zostało już wyjaśnione powyżej.

Natomiast dochodem z działalności będzie różnica pomiędzy przychodami z działalności a kosztami ich uzyskania.

Dochodem z działalności będzie więc przychód z działalności pomniejszony o wszelkie koszty dotyczące działalności gospodarczej a więc związane z osiągnięciem tego przychodu.

Kosztami związanymi z działalnością gospodarczą mogą być takie wydatki jak:

1. materiały, towary,
2. wyposażenie firmy,
3. środki trwałe,
4. media,
5. artykuły biurowe,
6. wynagrodzenia pracowników, zleceniobiorców i składki ZUS od wypłaconych wynagrodzeń,
7. różnego rodzaju usługi niezbędne do prowadzenia działalności – usługi księgowe, internetowe, informatyczne, prawnicze, biurowe, leasingu, najmu, bankowe, budowlane, remontowe, telekomunikacyjne, pocztowe, kurierskie, wiele innych,
8. koszty eksploatacji pojazdów samochodowych używanych w działalności – naprawy, przeglądy, wymiany opon, paliwo, opłaty za parking, przejazd autostradą, inne koszty związane z użytkowaniem pojazdów w działalności,
9. niekiedy podatki – VAT nieodliczany, PCC, inne (nie dotyczy podatków dochodowych),
10. pozostałe wydatki.

Wśród kosztów związanych z prowadzoną działalnością znajdą się także:

1. zapłacone składki ZUS społeczne przedsiębiorcy, które można odliczyć także od dochodu zamiast ujmować je w kosztach firmy,
2. zapłacone składki ZUS zdrowotne przedsiębiorcy do rocznego limitu 10.200 zł – dotyczy tylko podatku liniowego, na skali podatkowej w ogóle nie można w koszty ujmować zapłaconej składki zdrowotnej.

Przychody pomniejszone o koszty uzyskania przychodu dadzą dochód z działalności gospodarczej. Dochód ten będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych:

• według skali podatkowej 12%, 32% (podatek pomniejszony o kwotę wolną od podatku aktualnie w 2023 roku 3.600 zł),
• według podatku liniowego 19% (nie występuje kwota wolna od podatku).

Przychód z działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem

Jeżeli przedsiębiorca stosuje ryczałt jako formę opodatkowania wówczas prawodawca do określenia podstawy opodatkowania posłużył się jedynie kategorią przychodu i jednocześnie nie zezwolił na ujęcie dokonanych wydatków w kosztach uzyskania przychodu. Przedmiotem przychodu w ryczałcie są podobne elementy co w działalności opodatkowanej podatkiem liniowym czy skalą podatkową. Przychód w ryczałcie zanim zostanie opodatkowany odpowiednią stawką ryczałtową, może być pomniejszony o zapłacone składki ZUS społeczne przedsiębiorcy.

Dla przypomnienia przychód z działalności gospodarczej niezależnie czy opodatkowany jest skalą podatkową, podatkiem liniowym czy ryczałtem powstaje w momencie:

1. wykonania usługi albo dostarczenia towarów,
2. wystawienia faktury,
3. otrzymania całości należności za dokonaną sprzedaż (nie jest to zaliczka).

U podatników stosujących ryczałt jako formę opodatkowania analizuję się więc osiągnięte przychody w kontekście analityczno – podatkowym. Do obliczenia podatku nie ujmuje się kosztów poza składkami ZUS społecznymi i zdrowotnymi.

Stosując ryczałt zapłaconych składek ZUS nie ujmuje się w kosztach a odlicza od osiągniętego przychodu. Od przychodu na ryczałcie można odliczyć:

1. zapłacone składki ZUS społeczne przedsiębiorcy,
2. zapłacone składki ZUS zdrowotne przedsiębiorcy w wysokości 50%.

Przychód z działalności opodatkowanej ryczałtem pomniejszony o zapłacone składki ZUS przedsiębiorcy oraz 50% zapłaconej składki zdrowotnej stanowi przychód podlegający opodatkowaniu właściwą stawką ryczałtu.

Autor:

Krzysztof Ulicki