W ostatnich latach wprowadzono szereg udogodnień dla małych i średnich przedsiębiorców, którzy dzięki temu mogą liczyć na wsparcie swojej działalności. Jednym z takich przywilejów jest tzw. Mały ZUS. Nowe regulacje odnoszące się do możliwości opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i emerytalne od rzeczywiście osiąganego przychodu weszły w życie na początku 2019 roku. Jest to udogodnienie, z którego mogą korzystać właściciele firm, których dochody w poprzednich latach były relatywnie niskie i nie przekraczały trzydziestokrotności minimalnego wynagrodzenia ustalonego na dany rok. Niestety, w praktyce okazało się z powodu różnych niejasności proceduralnych i krótkiego terminu zgłoszenia chęci korzystania z nowych rozwiązań, jedynie niewielka część przedsiębiorców zyskała realną możliwość skorzystania z nowych rozwiązań. Rząd wziął pod uwagę postulaty przedsiębiorców, w wyniku czego uchwalono nowe regulacje, które obowiązują od 2020 roku.
Dla kogo przeznaczony jest Mały ZUS?
Szacuje się, że do skorzystania z nowych regulacji będzie uprawnionych ok. 300 tys. przedsiębiorców na terenie całej Polski. Mogą oni liczyć na znaczne oszczędności dla swojego firmowego budżetu, oscylujące na poziomie kilkuset złotych w przeciągu miesiąca. To ogromne udogodnienie przede wszystkim dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą oraz dla właścicieli małych i średnich przedsiębiorstw, przechodzących po dwóch latach od założenia firmy z preferencyjnej składki ZUS na pełną składkę. Rozwiązanie to pozwala na uchronienie tych podmiotów gospodarczych przed likwidacją z powodu zbyt dużych obciążeń finansowych. Oczywiście, wprowadzenie nowych rozwiązań prawnych wiąże się ze znacznymi wydatkami dla budżetu państwa. Przewiduje się, że ich łączna wysokość może wynosić około 1,3 mld zł.
Kryteria przyznania prawa do Małego ZUS
Z prawa do skorzystania z korzystniejszych warunków opłacania składek ubezpieczeniowych mogą skorzystać jedynie ci przedsiębiorcy, którzy spełniają określone wymagania. Co istotne, w nowych regulacjach za podstawę obliczania składek uznaje się nie przychód (tak jak to miało miejsce do tej pory), ale realny dochód osiągnięty w przeciągu dwunastu poprzednich miesięcy przez firmę. Limit osiągniętego w 2019 roku dochodu ustalono na kwotę 120 tys. zł. Prawo skorzystania z Małego ZUS-u mają przedsiębiorcy, którzy w poprzednim roku swoją działalność gospodarczą prowadzili przez co najmniej 60 dni. Nie przysługuje ono osobom, które w tym czasie rozliczały się w oparciu o kartę podatkową, przy jednoczesnym korzystaniu ze zwolnienia z opłacania podatku VAT.
Tak jak dotychczas, obniżoną składkę można opłacać jedynie przez trzy lata w przeciągu pięciu lat prowadzenia działalności gospodarczej. Jeśli dana osoba prowadzi działalność gospodarczą, realizując usługi na rzecz swoich byłych pracodawców, również nie ma ona co liczyć na możliwość objęcia nowymi zasadami. W ten sposób państwo dąży do ochrony pracowników przed zmuszaniem ich do zakładania własnych firm przez dotychczasowych pracodawców w celu obniżenia kosztów pracy.
Od przedsiębiorcy korzystającego z Małego ZUS-u oczekuje się także regularnego informowania odpowiednich organów o osiąganych dochodach oraz wykorzystywanej formie opodatkowania. Dane te prezentuje się albo w raporcie miesięcznym, albo w deklaracji rozliczeniowej. W dokumentacji powinny znaleźć się również informacje o rocznych przychodach z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.
Osoby, które chcą korzystać z Małego ZUS-u, muszą zgłosić swoją wolę nie później niż do końca miesiąca obowiązywania nowych zasad opłacania składek ubezpieczeniowych. Jeśli przedsiębiorstwo uzyskało nowe uprawnienia później, czyli w przeciągu roku, czas na zgłoszenie mija po siedmiu dniach od otrzymania takich uprawnień.
Wielkość oszczędności
To, w jakim stopniu nowe rozwiązania prawne będą nam się opłacać, zależy przede wszystkim od miesięcznych zarobków danej firmy. Jeśli przychód znacząco przekracza dochód, wtedy oszczędności będą wyraźnie odczuwalne i mogą wynosić nawet około 500 zł w ciągu jednego miesiąca. W relacji do poprzedniej ustawy zadbano o to, aby umożliwić jak największej liczbie przedsiębiorców możliwość skorzystania z Małego ZUS-u plus.
Nowa ustawa pozbawiona jest wad poprzednich regulacji, które w praktyce nie dopuszczały do przywileju opłacania niższych składek tych podmiotów, które osiągają wysokie przychody, wpływające na wysokość obrotu, ale nie mające swojego realnego odzwierciedlenia w faktycznie osiąganych dochodach. Z nowych przywilejów skorzystają również ci przedsiębiorcy, którzy ze względu na działalność na niskiej marży osiągają niezbyt duże przychody – i to mimo wysokich obrotów oraz dużego popytu na ich produkty i usługi. Obecnie również i te przedsiębiorstwa są uprawnione do korzystania z Małego ZUS plus, przy czym stosuje się do nich dokładnie takie same wymagania, jak w stosunku do innych podmiotów, działających w oparciu o nieco inne zasady.
