Wraz z nadejściem lipca doszło do swego rodzaju rewolucji w systemie podatkowym VAT. Weszły w życie nowe stawki, których wysokość obecnie ustalana jest na podstawie specjalnego, ujednoliconego wykazu, a nie w oparciu o Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług. Trzeba mieć zresztą świadomość, że nie jest to pierwsza zmiana, do jakiej doszło w ostatnim czasie. Już w listopadzie 2019 roku wprowadzono bowiem pierwsze poważne modyfikacje w systemie podatkowym, dotyczącym podatku od towarów i usług. W tym czasie przyjęto nowe rozwiązania dotyczące stawek VAT oraz Wiążącej Informacji Stawkowej (WIS). Warto dowiedzieć się, co te zmiany oznaczają w praktyce dla firm oraz jakie praktyczne korzyści się z nimi wiążą.
WIS – specjalna ochrona dla przedsiębiorców
W listopadzie 2019 roku weszły w życie nowe przepisy, na których bazie podatnicy VAT mają możliwość korzystania z nowej instytucji. Dzięki Wiążącej Informacji Stawkowej osoby prowadzące własną działalność gospodarczą mogą łatwo ustalić stawkę VAT obowiązującą przy danej transakcji handlowej. Jeśli firma będzie przestrzegać wszelkich wytycznych, zawartych w WIS, w takiej sytuacji może liczyć na to, że wszelkie procedury związane z opłacaniem podatku VAT, w ich przypadku przebiegną sprawnie i z zachowaniem wszystkich obowiązujących przepisów.
W praktyce oznacza to skuteczną ochronę przed ewentualnymi karami skarbowymi za niedopełnienie lub nienależyte dopełnienie zobowiązań z tym związanych. W przypadku, gdy przedsiębiorca ma wątpliwości, jak prawidłowo obliczyć VAT, może zwrócić się z pisemnym wnioskiem do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Rozpatrzenie każdej sprawy kosztuje 40 zł. Z WIS-u można było korzystać już od listopada 2019 roku, jednak tylko w odniesieniu do spraw, których dotyczy stan prawny obowiązujący po 1 lipca 2020 roku.
WIS jest dostępny dla wszystkich przedsiębiorców. Jedynym warunkiem korzystania z niego jest dysponowanie numerem NIP lub też dokonywanie sprzedaży obciążonej podatkiem VAT (albo ewentualny zamiar dokonywania takiej sprzedaży w najbliższej przyszłości).
W WIS zamieszcza się opis towaru lub usługi, a także przyporządkowaną do nich klasyfikację i stawkę podatkową. Co istotne, do każdego towaru lub usługi należy składać odrębny wniosek.
Ujednolicony wykaz stawek VAT
Do tej pory w systemie stawek VAT brano pod uwagę Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług. Była ona dość rozbudowana i mało czytelna, dlatego też ostatecznie postanowiono o jej zamianie na Nomenklaturę Scaloną (CN) oraz Polską Klasyfikację Obiektów Budowlanych (PKOB). Pierwszy z wymienionych dokumentów wskazuje na obowiązkową klasyfikację towarów stworzoną na potrzeby obrotu wewnątrz Unii Europejskiej, międzynarodowego, a także statystyk handlu zagranicznego. Do usług natomiast w dalszym ciągu stosuje się Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług w wersji przyjętej w 2015 roku.
Dzięki nowej klasyfikacji towarów i usług w większości przypadków można do nich bardzo łatwo przyporządkować określone stawki VAT, które także zostały zmniejszone i ujednolicone. W przeciwieństwie do obowiązującej dotychczas klasyfikacji PKWiU jedną stawką podatkową objęto określone grupy towarowe. To oznacza, że np. pączki, do których do tej pory stosowano trzy odmienne stawki VAT w zależności od ich rodzaju, obecnie mają tylko jedną stawkę VAT.
Nowa matryca VAT
Początkowo wprowadzenie nowej matrycy VAT planowano na dzień 1 kwietnia 2020 roku, jednak ze względu na pandemię COVID-19 zdecydowano o przeniesieniu tego terminu o trzy miesiące. Obecnie stwierdzono, że nie ma powodu dłużej odkładać wejścia w życie nowych regulacji, gdyż są one korzystne zarówno dla konsumentów, jak i przedsiębiorców.
W większości przypadków stawki VAT ulegną obniżeniu. To oznacza, że w kieszeniach podatników może pozostać rocznie nawet 300 mln zł. Wprowadzone modyfikacje w założeniu ustawodawcy mają uprościć stosowanie stawek VAT. I tak na przykład dla pieczywa oraz ciastek od lipca br. będzie stosowana jedna 5-procentowa stawka VAT (do tej pory były stosowane 3 – 5, 8 i 23% w zależności od daty minimalnej trwałości lub terminu przydatności do spożycia. Z kolei owoce tropikalne i cytrusowe, dotąd opodatkowane 8-procentową stawką VAT, obecnie będą opodatkowane tak jak inne owoce, czyli 5-procentową stawką.
Niższy i wyższy VAT
Zgodnie z nową matrycą VAT obniżeniu ulegną stawki VAT nie tylko za cytrusy i inne owoce tropikalne, ale także za produkty dla niemowląt (w tym żywność, artykuły higieniczne). W tym przypadku stawki VAT spadną z 8 do 5 procent. Analogiczny spadek stawek podatkowych VAT dotyczy również zup i żywności dietetycznej.
Z kolei wyższym VAT-em obłożono wyroby uznane za towary luksusowe. Za takie uznaje się m.in. owoce morza (np. ośmiorniczki i inne skorupiaki), których VAT od tej pory wynosi 23% (dotychczas było to 5%). Podobny wzrost stawek VAT odnosi się także do lodu używanego do celów spożywczych oraz do drewna opałowego. Dotyczy to także niektórych nieprzetworzonych przypraw, a także napojów. Generalnie dzięki nowej matrycy VAT, dany towar można łatwo przypisać do danej stawki VAT.
Autor: Łukasz Stachurski
Źródła:
