Niektórzy przedsiębiorcy decydują się na przekazanie różnego rodzaju towarów czy środków trwałych należących do ich firmy.
Z przekazaniem darowizny mogą wiązać się określone skutki podatkowe w VAT u przekazującego darowiznę.
Co jednak ze sprawą odliczenia podatku VAT od przedmiotu darowizny zarówno u przekazującego jak i obdarowanego?
Opodatkowanie przekazania darowizny u sprzedającego
Darowizna to nieodpłatne przekazanie rzeczy przez darczyńcę na rzecz obdarowanego.
Pamiętając o tym, iż opodatkowaniu podatkiem VAT podlega dostawa towarów i usług to za taką dostawę towarów w świetle art. 2 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 zwanej dalej ustawą o VAT) uważa się także nieodpłatne przekazanie przez podatnika VAT towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
- przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
- wszelkie inne darowizny
- jeżeli przekazującemu podatnikowi przysługiwało w całości lub w części prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wobec nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Prawodawca objął opodatkowaniem VAT przekazanie darowizny (dostawę towaru będącego przedmiotem darowizny) przez przedsiębiorcę będącego czynnym podatnikiem VAT.
Przekazanie darowizny przez czynnego podatnika VAT będzie powodowało obowiązek opodatkowania tej darowizny podatkiem VAT (tak jak dostawę towarów) ale wtedy gdy podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT od zakupu przedmiotu darowizny.
Istnieje jednak pewien wyjątek.
|
UWAGA:
Zgodnie z art. 3 do 7 ustawy o VAT przekazanie przez podatnika VAT prezentu o małej wartości lub próbek na cele związane z działalnością gospodarczą nie podlega opodatkowaniu VAT.
Prezenty o małej wartości to przekazywane przez podatnika VAT jednej osobie towary:
- o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł bez VAT, jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób;
- których przekazania nie ujęto w powyższej ewidencji, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru VAT, a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 20 zł.
Z kolei próbki to identyfikowalne jako próbka egzemplarz towaru lub jego niewielką ilość, które pozwalają na ocenę cech i właściwości towaru w jego końcowej postaci, przy czym ich przekazanie (wręczenie) przez podatnika VAT:
- ma na celu promocję tego towaru oraz
- nie służy zasadniczo zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego w zakresie danego towaru, chyba że zaspokojenie potrzeb tego odbiorcy jest nieodłącznym elementem promocji tego towaru i ma skłaniać tego odbiorcę do zakupu promowanego towaru.
|
Wartość darowizny
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wspomina, iż gdy przedmiotem darowizny są towary opodatkowane podatkiem VAT - za kwotę darowizny uważa się wartość towaru wraz z podatkiem VAT a więc w kwocie brutto.
Obdarowany ale i darczyńca wartość towaru bierze z umowy darowizny.
Natomiast wartość towaru na potrzeby ujęcia w umowie darowizny przekazujący darowiznę określa:
- w kwocie brutto, albo
- według wartości rynkowej nieodbiegającej od średniej wartości występującej na rynku.
Odliczenie podatku VAT od zakupu przedmiotu darowizny
Na mocy art. 86 ust. 1 ustawy o VAT podatnik VAT ma prawo do odliczenia podatku VAT od dokonanego zakupu jeżeli wydatek:
- został przeznaczony na cele prowadzonej działalności gospodarczej oraz
- został przeznaczony na sprzedaż w ramach tej działalności która jest opodatkowana podatkiem VAT (nie jest zwolniona z VAT).
Przykład 1
Czynny podatnik VAT prowadzący kancelarię prawną dokonał zakupu dwóch laptopów na cele prowadzonej działalności gospodarczej. Podatnik odliczył podatek VAT od zakupu owych laptopów.
Po 4 latach podatnik zdecydował o przekazaniu tych laptopów na mocy darowizny na rzecz miejskiego przedszkola.
Przekazanie darowizny laptopów będzie opodatkowane podatkiem VAT.
Przykład 2
Czynny podatnik VAT prowadzący sklep spożywczy nabył różnego rodzaju produkty spożywcze z przeznaczeniem na darowiznę na rzecz domu opieki społecznej. Czy podatnik może odliczyć podatek VAT od tego nabycia?
Podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku VAT od zakupu produktów spożywczych skoro w momencie zakupu wie, iż będą przedmiotem darowizny.
Produkty spożywcze nie będą więc przekazane na sprzedaż opodatkowaną prowadzoną w ramach działalności.
Z uwagi na brak prawa do odliczenia podatku VAT – podatnik nie będzie zobligowany do podatkowania podatkiem VAT darowizny produktów spożywczych. Tak więc zakup produktów spożywczych a następnie ich przekazanie w formie darowizny będzie obojętne względem podatku VAT.
Odliczenie podatku VAT od otrzymanej darowizny
O ile odliczenie podatku VAT może mieć miejsce u przekazującego darowiznę, w momencie zakupu towaru, środka trwałego będącego przedmiotem darowizny to możliwość odliczenia podatku VAT naliczonego nie wystąpi u obdarowanego.
Nie ma znaczenia czy obdarowany jest czynnym podatnikiem VAT czy też nie.
Obdarowany podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku VAT od otrzymanego towaru lub usługi będącego przedmiotem darowizny.
Należy podkreślić, iż przekazujący darowiznę nie wystawia faktury z tytułu czynności darowizny. Nawet jeżeli ją wystawi to obdarowany nie ma prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od takiej faktury.
Natomiast dokumentem, który obowiązuje w przypadku przekazania darowizny jest umowa darowizny a nie faktura. Niemniej nie zmienia to prawa do odliczenia podatku VAT u obdarowanego.
Autor: Krzysztof Ulicki
