Kodeks spółek handlowych przewiduje możliwość przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną. Zwykle tego rodzaju operację przeprowadza się w konkretnym celu, którym jest przeobrażenie formy działalności gospodarczej. Spółka cywilna działa bowiem w oparciu o zawartą pomiędzy wspólnikami umowę. Dopiero jednak spółka jawna zyskuje status podmiotu prawa handlowego. Rodzi to oczywiście pewne konsekwencje natury prawnej, związane z możliwością wpisania spółki do Krajowego Rejestru Sądowego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi spółkę cywilną można przekształcić w spółkę jawną jedynie za pomocą zgłoszenia do sądu rejestrowego przez wszystkich wspólników. Nie wolno przy tym wykorzystywać wzorca umowy.
W jaki sposób przekształcić spółkę cywilną w spółkę jawną?
Cały proces przekształcenia formy spółki zaczyna się od podjęcia stosownej uchwały przez wspólników. Wszyscy oni powinni wyrazić zgodę na ten proces, wskazując również na zakres spraw podlegających wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego. Zawartą wcześniej umowę spółki cywilnej trzeba zmodyfikować w taki sposób, aby spełniała ona wszelkie wymogi przewidziane dla umów odnoszących się do spółki jawnej. Nie trzeba przy tym tworzyć nowej umowy, wystarczy dołączenie do aktualnie obowiązującego dokumentu specjalnego aneksu, z zamieszczonymi tam informacjami odnoszącymi się do nazwy firmy i adresu siedziby spółki, przedmiotu jej działalności, określenia wkładów finansowych każdego wspólnika w majątek spółki i jego łączną wartość.
W przypadku spółek, które działają na rynku z ograniczonym czasem trwania, trzeba oznaczyć również ten okres. Należy też wskazać na sposób reprezentowania spółki, podkreślając, którzy wspólnicy odpowiedzialni są za prowadzenie jej spraw. Bardzo ważne jest zdefiniowanie sposobu podziału zysków i strat, a także dokładne wyszczególnienie czynności wchodzących w zakres zwykłego zarządu oraz przekraczających go. Trzeba także sporządzić jednolity tekst umowy spółki jawnej, która zyskuje ważność dopiero z chwilą podpisania jej przez wszystkich wspólników oraz zyskania poświadczenia od notariusza. Do formularzy rejestracyjnych spółki jawnej składanych do KRS trzeba zawsze dołączyć poświadczone notarialnie podpisy wspólników upoważnionych do reprezentowania spółki, a także spis wspólników, również podpisany przez notariusza pod rygorem nieważności.
W jaki sposób zgłosić przekształcenie do KRS?
Zgłoszeniem do KRS spółki jawnej może zająć się każdy ze wspólników. Należy to uczynić we właściwym dla danego miejsca sądzie rejestrowym. Zgłoszenia dokonuje się na formularzu KRS – W1, do którego dołącza się kilka dokumentów: sposób powstania podmiotu (WH), wspólnicy spółki jawnej (WB), wspólnicy zdolni do reprezentowania spółki (WK), przedmiot działalności (WM). Za rejestr należy uiścić opłatę w wysokości 500 zł, dodatkowo zamieszczenie wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym kosztuje 100 zł. Do wniosku poza dowodem wniesienia tych wpłat trzeba też dołączyć nowy tekst umowy spółki, a także poświadczone notarialnie wzory podpisów wspólników, reprezentujących spółkę, wraz z ich danymi osobowymi oraz adresem przeznaczonym do korespondencji.
Konsekwencje przekształcenia
Fakt wpisania spółki jawnej do rejestru przedsiębiorców powoduje powstanie spółki prawa handlowego, a wspólnicy od tej pory stają się wspólnikami spółki jawnej. Automatycznie z rejestru zostaje wykreślona spółka cywilna. Należy jednak uświadomić sobie, że w świetle obowiązującego prawa w dalszym ciągu pozostaje to ta sama spółka tylko w przekształconej formie. Spółka przekształcona w dalszym ciągu kontynuuje swój byt prawny, posługując się numerem REGON oraz NIP dotychczasowej spółki cywilnej. Przekształcenie nie powoduje też żadnych zmian w zakresie sposobu rozliczania podatku dochodowego od osób fizycznych. W dalszym ciągu wspólnicy mogą samodzielnie rozliczać swój dochód z tytułu udziałów w spółce. Wszelkie operacje finansowe można dokumentować w prowadzonej do tej pory księdze przychodów i rozchodów. Zmieniają się natomiast zasady rozliczania podatku od czynności prawnych. W przypadku zwiększenia dotychczasowego majątku spółki stawka takiego podatku wynosi 0,5%. Za podstawę opodatkowania uznaje się wartość wkładów spółki jawnej w momencie przeprowadzania czynności przekształcających zmniejszona o wartość wszelkich opłat za wpis do KRS, a także o koszty notarialne. Z tego podatku pozostaje zwolniona część wkładu, która została już opodatkowana nim w trakcie funkcjonowania podmiotu jako spółki cywilnej.
Trzeba pamiętać o tym, że w spółce jawnej wspólnicy za jej zobowiązania odpowiadają solidarnie wraz z innymi wspólnikami, a także ze spółką. Egzekucja ewentualnych zobowiązań rozpoczyna się najpierw od majątku spółki, a w przypadku jego niewystarczającej ilości, dopiero sięga się po majątek wspólników. W przypadku spółki cywilnej ewentualna odpowiedzialność od razu stawała się udziałem wszystkich wspólników, bez żadnych ograniczeń. Stąd też forma spółki jawnej jest korzystniejsza z punktu widzenia interesów wspólników.
Autor: Łukasz Stachurski
