Ulga ZUS preferencyjny to jednorazowa ulga w składkach ZUS obniżająca ich miesięczną wysokość. Jednorazowa dlatego, że przedsiębiorcy przysługuje okres 24 miesięcznej ulgi. Wyjątkiem od reguły jest sytuacja, w której przedsiębiorca ponownie rozpoczyna prowadzenie działalności po 5 latach. Nie każdy jednak będzie miał prawo do niższych składek ZUS w ramach ulgi ZUS preferencyjny.
|
Spis treści:
- Czym jest ZUS preferencyjny
- Warunki ZUS preferencyjnego
- Aspekt rozpoczęcia działalności
- Sprzedaż na rzecz byłego pracodawcy
- Nieprowadzenie działalności gospodarczej w okresie ostatnich 5 lat
|
Czym jest ZUS preferencyjny
ZUS preferencyjny to najkrócej mówiąc niższe składki ZUS. Przedsiębiorca, który zarejestrował się do ulgi i z niej korzysta opłaca niższe składki ZUS, ale tylko w odniesieniu do ubezpieczeń społecznych.
Na składki ZUS ubezpieczeń społecznych składają się składki:
- emerytalne,
- rentowe,
- chorobowe,
- wypadkowe.
ZUS preferencyjny nie dotyczy składki na ubezpieczenie zdrowotne, która jest niezależnie od składek społecznych ustalana:
- od dochodu z działalności w przypadku formy opodatkowania podatek liniowy albo skala podatkowa,
- od przychodów z działalności w przypadku formy opodatkowania ryczałt ewidencjonowany,
- od minimalnego wynagrodzenia za pracę w przypadku formy opodatkowania kartą podatkową.
ZUS preferencyjny nie dotyczy także składek na Fundusz Pracy, który może wystąpić w przypadku, gdy przedsiębiorca posiada jeszcze inne dochody poza działalnością.
|
UWAGA!
Ulga ZUS preferencyjny trwa maksymalnie 24 pełne miesiące kalendarzowe. Nie ma możliwości skrócenia tego okresu.
Niemniej przedsiębiorca w czasie korzystania z ZUS preferencyjnego może nie spełniać wszystkich warunków. Efekt to utrata prawa do ZUS preferencyjnego w okresie trwania ulgi. |
Przedsiębiorca, który otwiera działalność gospodarczą może zaraz po rozpoczęciu działalności skorzystać z ZUS preferencyjnego (oczywiście jeśli spełnia warunki) z pominięciem skorzystania z ulgi na start. Może natomiast najpierw wykorzystać ulgę na start a następnie ZUS preferencyjny. Gdy jednak po rozpoczęciu działalności wybierze ZUS preferencyjny a rejestracja firmy nastąpiła w trakcie miesiąca (nie od 1 dnia miesiąca) to poza pełnymi 24 miesiącami ZUS-u preferencyjnego – miesiąc rejestracji działalności będzie dodatkowym miesiącem skorzystania z ww. ulgi.
|
UWAGA!
Zgłoszenie do ulgi ZUS preferencyjny należy przeprowadzić w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia działalności albo od dnia zakończenia trwania ulgi na start.
Nieznaczne przekroczenie terminu nie spowoduje utraty prawa do ZUS preferencyjnego. ZUS może jednak wezwać do złożenia wyjaśnień w tej sprawie.
Niemniej przekroczenie terminu zgłoszenia do ZUS preferencyjnego może przesunąć w czasie (od kolejnego miesiąca) nabycie prawa do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. |
ZUS preferencyjny nie jest obowiązkowy. Ma charakter dobrowolny. Nawet gdy przedsiębiorca z niego korzysta to ma możliwość złożenia w okresie trwania ulgi rezygnacji z tej ulgi. Okres 24 miesięcy trwania ulgi jest niepodzielny. Można z niego skorzystać łącznie przez 24 miesiące od dnia rozpoczęcia działalności a można skrócić ten okres. Co bardzo ważne okres zawieszenia działalności gospodarczej nie ma wpływu na upływ okresu 24 miesięcy ulgi. Zatem jeżeli przedsiębiorca zawiesi działalność, to mimo to okres ulgi (w ciągłości) płynie nadal. W okresie zawieszenia działalności przedsiębiorca traci więc cenne miesiące ulgi.
Warunki ZUS preferencyjnego
Niestety nie każdy przedsiębiorca ma prawo do skorzystania z obniżonych składek ZUS w ramach ZUS preferencyjnego. Czasami przedsiębiorca w określonym przedziale czasowym także nie może skorzystać z ZUS preferencyjnego. Od czego to zależy?
| Warunki ZUS preferencyjnego |
| Lp. |
Charakterystyka warunku |
| 1. |
Nieprowadzenie działalności gospodarczej przez ostatnie 5 lat |
| 2. |
Niewykonywanie sprzedaży towarów lub usług w ramach prowadzonej działalności na rzecz byłego pracodawcy |
Aspekt rozpoczęcia działalności
Nie wszyscy przedsiębiorcy skorzystają z ulgi ZUS preferencyjny. W tym miejscu warto wspomnieć o podstawowej kwestii wynikającej z art. 18a ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 497 zwanej dalej ustawą o SUS) oraz ustawy z dnia 6.03.2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2024 r. poz. 236).
|
UWAGA!
ZUS PREFERENCYJNY dostępny jest w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej. |
Wielu przedsiębiorców o tym zapomina.
Oczywiście dostępna jest konfiguracja typu à ulga na start od dnia rozpoczęcia działalności (na ogół jest to data rejestracji) a po tej uldze rejestracja do ZUS preferencyjnego przez 24 miesiące. Niemniej, gdy przedsiębiorca rozpoczyna działalność i nie chce skorzystać z ulgi na start a z ZUS preferencyjnego, wówczas musi dokonać rejestracji do ZUS preferencyjnego już od dnia rozpoczęcia działalności. W przeciwnym wypadku straci możliwość skorzystania z powyższej ulgi. Jest jednak pewien wyjątek. Jeżeli przedsiębiorca rozpocznie działalność i przez pomyłkę zarejestruje się np. do pełnego ZUS to ma możliwość dokonać korekty wstecz.
Przykład 1
Osoba fizyczna rozpoczęła działalność z dniem 01.07.2024r. Rejestracji działalności dokonała z kodem 05 10 0 0 a więc z kodem pełnego ZUS (standardowego ZUS). Na początku sierpnia złożyła pierwszą deklarację rozliczeniową ZUS DRA za okres 07/2024r. i opłacił składki ZUS wynikające z tej deklaracji. Po chwili zorientowała się, że zrobiła błąd. Od dnia rozpoczęcia działalności nie zarejestrowała się ani do ulgi na start ani do ZUS preferencyjnego. Chciałaby zarejestrować się do ZUS preferencyjnego.
Czy jednak już utraciła prawo do ulgi czy też nie?
W takim przypadku przedsiębiorca ma możliwość wyrejestrowania się z kodem 05 10 0 0 od dnia 01.07.2024r. czyli od momentu rozpoczęcia działalności i zarejestrowaniu od tego samego dnia z kodem ZUS preferencyjnego 05 70 0 0. Niemniej jest jedna rzecz. Z powodu zadeklarowanych w deklaracji za okres 07/2024r. składek ZUS w wysokości tzw. pełnego ZUS przedsiębiorca za okres 07/2024r. nie może zmienić ich wysokości a więc nie może za ten miesiąc skorzystać z obniżonych składek ZUS w ramach ZUS preferencyjnego.
Obniżone składki ZUS opłaci od okresu 08/2024r. a zatem nie będzie w tych okolicznościach miał prawa do pełnych 24 miesięcy ulgi a do 23 miesięcy (jeżeli oczywiście w trakcie trwania ulgi będzie spełniał warunki). Warto dodać, iż gdy po rozpoczęciu działalności przedsiębiorca skorzysta najpierw z ulgi na start to może z niej zrezygnować i zarejestrować się do ZUS preferencyjnego. Rejestracji do ZUS preferencyjnego musi dokonać z dniem rezygnacji z ulgi na start.
Sprzedaż na rzecz byłego pracodawcy
Pamiętając o art. 18a ust. 2 ustawy o SUS jednym z warunków ZUS preferencyjnego jest nieprowadzenie sprzedaży towarów lub usług w ramach prowadzonej działalności na rzecz byłego pracodawcy.
Zatem przedsiębiorcy, którzy wykonują działalność gospodarczą dla byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywali w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, nie będą mogli korzystać z ZUS preferencyjnego.
|
UWAGA!
Praca wykonywana na rzecz byłego pracodawcy dotyczy stosunku pracy. Warunek wykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy nie odnosi się do umowy zlecenie czy umowy o dzieło czy innych umów cywilnoprawnych o podobnym charakterze. |
Przykład 2
Osoba fizyczna miała zawartą w roku 2023 umowę o pracę ze spółką z o.o. Umowa została rozwiązana z końcem listopada 2023r. W połowie stycznia 2024r. osoba fizyczna zarejestrowała działalność gospodarczą. W ramach tej działalności wykonuje takie same usługi jakie wykonywała na rzecz spółki z o.o., w której w roku 2023 była zatrudniona na podstawie umowy o pracę. Czy przedsiębiorca w tym wypadku będzie mógł skorzystać z ZUS preferencyjnego?
Rozpoczynając działalność przedsiębiorca musi zweryfikować, czy spełnia warunek sprzedaży na rzecz byłego pracodawcy. Chodzi tu o badanie dwóch przedziałów czasu:
- okres czasu przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej oraz
- okres trwania ulgi ZUS preferencyjnej po rozpoczęciu działalności – okres 24 miesięcy korzystani z ulgi.
W omawianym przypadku przedsiębiorca nie będzie mógł skorzystać z ZUS preferencyjnego, ponieważ w poprzednim roku, czyli w 2023 roku przed dniem rozpoczęcia działalności wykonywał takie usługi i wykonuje je nadal. Trzy kroki analizy niełatwej kwestii - wykonywania pracy na rzecz byłego pracodawcy zaprezentowano w poniższej tabeli.
| Jak badać, czy przedsiębiorca świadczył pracę na rzecz byłego pracodawcy |
| Krok |
Okres badania |
| Czy z byłym pracodawcą miał zawartą umowę o pracę |
TAK
W roku poprzednim i w roku bieżącym, ale przed dniem rozpoczęcia działalności |
| Czy na podstawie zawartej umowy o pracę wykonywał usługi takie same jakie będzie wykonywał po otwarciu działalności |
| Czy po otwarciu działalności przedsiębiorca wykonuje sprzedaż w takim samym zakresie (wystarczy jedna taka sama czynność) jaką wykonywał na rzecz byłego pracodawcy |
TAK
Okres od momentu rozpoczęcia działalności przez cały okres trwania ulgi ZUS preferencyjny, czyli przez 24 pełne miesiące |
Przykład 3
Osoba fizyczna podpisała w roku 2021 umowę o pracę ze spółką jawną. Umowa została rozwiązana z końcem marca 2024r.
W połowie kwietnia 2024r. osoba fizyczna zarejestrowała działalność gospodarczą. W ramach tej działalności wykonuje inne usługi niż te jakie wykonywała na rzecz byłego pracodawcy. Czy przedsiębiorca w tym wypadku będzie mógł skorzystać z ZUS preferencyjnego?
Osoba fizyczna po rejestracji działalności w połowie kwietnia 2024r. wykonuje usługi o zakresie innym niż te jakie wykonywała na rzecz byłego pracodawcy. To powoduje, że będzie mogła skorzystać z ZUS preferencyjnego już od momentu rejestracji działalności gospodarczej.
Nieprowadzenie działalności gospodarczej w okresie ostatnich 5 lat
Warunek nieprowadzenia działalności gospodarczej w ostatnich 5 latach dotyczy możliwości skorzystania z ulgi na start, ale i z ulgi ZUS preferencyjnego.
Warunek ten a więc czas nieprowadzenia działalności przez okres 5 poprzednich lat należy badać na dzień:
- rozpoczęcia pierwszej działalności gospodarczej,
- rozpoczęcia prowadzenia kolejnej działalności po likwidacji poprzedniej,
- wznowieniu prowadzenia dotychczasowej działalności gospodarczej.
ZUS preferencyjny dotyczy tylko osoby fizycznej rozpoczynającej prowadzenie działalności
Z ZUS preferencyjnego skorzysta tylko osoba fizyczna rozpoczynająca prowadzenie działalności:
- w formie jednoosobowej (także z pracownikami),
- jako wspólnik spółki cywilnej.
Należy zaznaczyć jednak, iż z ZUS preferencyjnego skorzysta ta działalność, która została założona jako pierwsza.
Przykład 4
Od 1 lipca 2024r. osoba fizyczna zarejestrowała działalność gospodarczą i rozpoczęła korzystanie z ulgi na start. Po okresie 6 miesięcy zarejestrowała się do ulgi ZUS preferencyjny. W trakcie trwania tej ulgi przystąpiła do spółki cywilnej.
Z uwagi na to, iż pierwszą rozpoczętą działalnością była jednoosobowa działalność gospodarcza to z ulgi ZUS preferencyjny przedsiębiorca skorzysta tylko w odniesieniu to tej działalności. Działalność gospodarcza jako wspólnik spółki cywilnej została założona później, jako druga a więc nie został spełniony warunek nieprowadzenia działalności w ostatnich 5 latach. W odniesieniu do działalności wspólnika spółki cywilnej przedsiębiorca nie może skorzystać z ZUS preferencyjnego.
Z obniżonych składek ZUS preferencyjnego nie skorzysta w ogóle osoba fizyczna, która prowadzi działalność jako wspólnik spółki:
- jawnej lub
- partnerskiej lub
- komandytowej lub
- komandytowo-akcyjnej lub
- akcyjnej lub
- z ograniczoną odpowiedzialnością lub
- prostej akcyjnej
- bez względu na to czy dodatkowo prowadzi działalność jako osoba fizyczna albo wspólnik spółki cywilnej czy też nie.
Co natomiast gdy przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą jako osoba fizyczna albo wspólnik spółki cywilnej oraz jako wspólnik spółki innej niż cywilnej?
Jeżeli data rozpoczęcia działalności jako wspólnik ww. spółek (innych niż cywilnej) jest wcześniejsza niż data rozpoczęcia jednoosobowej działalności gospodarczej to przedsiębiorca nie skorzysta z ZUS preferencyjnego w stosunku do tej jednoosobowej działalności (oczywiście też w stosunku do działalności prowadzonej jako wspólnik). Gdyby jednak najpierw rozpoczął prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej a potem podjął działalność jako wspólnik np. spółki z o.o., jawnej, komandytowej czy partnerskiej to w odniesieniu do jednoosobowej działalności będzie mógł skorzystać z ZUS preferencyjnego.
Autor:
Krzysztof Ulicki
