Aktualny 2022 rok jest okresem intensywnych zmian w prawie podatkowym ale i w ustawach dotyczących ubezpieczeń społecznych i zdrowotnym osób fizycznych.
Jednym z zagadnień, które uległo znaczącej modyfikacji jest ustalenie podstawy składki zdrowotnej jak i samej składki zdrowotnej przedsiębiorców.
W jaki sposób ustalić ową podstawę? Na co przedsiębiorca powinien zwrócić uwagę w czasie obliczania samej składki? Kto jest zobowiązany do płacenia składki zdrowotnej? Na te pytania odpowiedziano w niniejszej publikacji.
Kto jest objęty obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym w 2022r.?
Zgodnie z tym co mówi art. 66 ust. 1 ustawy z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1285 z późn. zm. zwana dalej ustawą o NFZ) obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają m.in. przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność jako:
- osoba fizyczna,
- wspólnik spółki cywilnej, partnerskiej,
- wspólnik spółki jawnej,
- wspólnik spółki komandytowej oraz jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
- akcjonariusz prostej spółki akcyjnej wnoszącego do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług,
- pozostałe osoby wymienione w powyższym przepisie.
Ubezpieczeniu zdrowotnemu od stycznia 2022r. podlegają prokurenci a także członkowie zarządu osób prawnych sprawujących swoje funkcje na podstawie uchwały o powołanie.
Jak jest ustalana podstawa do obliczenia składki zdrowotnej w 2022r.?
W roku 2022 podstawa do obliczenia składki zdrowotnej ustalana jest w zależności jaką formę opodatkowania stosuje podatnik czyli:
- skala podatkowa,
- podatek liniowy,
- ryczałt ewidencjonowany,
- karta podatkowa.
UWAGA:
Niektórzy płatnicy składek z uwagi na osiąganie przychodów z udziałów w osobach prawnych nie mogą w stosunku do tych przychodów nie mogą wybrać jakiejkolwiek z powyższych form opodatkowania. Dla nich ustawodawca przewidział podstawę zdrowotną w wysokości 6.221,04 zł natomiast 9% miesięczna składka zdrowotna od tej podstawy to suma 559,89 zł.
Płatnikami tymi będą:
- wspólnik spółki jawnej w sytuacji, gdy spółka stanie się podatnikiem CIT albo gdy jednym ze wspólników jest osoba prawna,
- wspólnik spółki komandytowej,
- wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
- akcjonariusz prostej spółki akcyjnej wnoszącego do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług.
|
Ile wynosi składka zdrowotna w zależności od stosowanej formy opodatkowania?
W myśl art. 81 ustawy o NFZ wysokość składki zdrowotnej zaprezentowano w poniższej tabeli.
Wysokość składki zdrowotnej w zależności od wybranej formy opodatkowania
|
Ryczałt
|
Skala podatkowa
|
Podatek liniowy
|
335,94 zł dla przychodu do 60.000 zł
|
9% liczone od miesięcznego dochodu
|
4,9% liczone od miesięcznego dochodu
|
559,89 zł dla przychodu ponad 60.000 zł ale mniej niż 300.000 zł
|
1.007,81 zł dla przychodu powyżej 300.000 zł
|
UWAGA:
Płatnicy składek stosujący ryczałt jako formę opodatkowania przychodów z działalności obliczając kwotę przychodu za każdy miesiąc (dla celów porównania do powyższych limitów) mają jeszcze prawo do obniżenia tego przychodu o zapłacone składki ZUS społeczne za każdy miesiąc rozliczeniowy i dopiero tak otrzymaną kwotę przychodu przyrównują do ww. limitów.
|
Ustalanie podstawy składki zdrowotnej przedsiębiorcy w 2022r.
Podstawę składki zdrowotnej u podatnika stosującego formę opodatkowania dochodów z działalności - skalę podatkową albo podatek liniowy za 01 / 2022r. ustalało się bez względu na wysokość dochodów i wynosiła ona 4.665,78 zł a sama składka zdrowotna wynosiła 9% z tej podstawy a więc 419,92 zł.
Natomiast za 02/2022r. podstawę zdrowotną płatnik składek ustala w następujący sposób
- PRZYCHODY za 01/2022 – KOSZTY za 01/2022r. = DOCHÓD
- DOCHÓD – SKŁADKI ZUS SPOŁECZNE ZAPŁACONE w 01/2022r. (JEŻELI NIE UJĘTO ICH W KOSZTACH) = PODSTAWA ZDROWOTNA za 02/2022r.
- PODSTAWA ZDROWOTNA za 02/2022r. x 9% (w przypadku skali podatkowej) = SKŁADKA ZDROWOTNA DO ZAPŁATY za okres 02/2022r.
Z kolei składkę zdrowotną za miesiąc okres 03/2022r. płatnik składek ustali w poniższy sposób
- SUMA PRZYCHODÓW – SUMA KOSZTÓW za okres od 01/2022 do 02/2022r. = DOCHÓD NARASTAJĄCO OD POCZĄTKU ROKU 2022r. DO KOŃCA 02/2022r.
- DOCHÓD NARASTAJĄCO OD POCZĄTKU ROKU 2022r. DO KOŃCA 02/2022r. – DOCHÓD za 01/2022r. = MIESIĘCZNY DOCHÓD za 02/2022r.
- MIESIĘCZNY DOCHÓD za 02/2022r.– SKŁADKI ZUS SPOŁECZNE ZAPŁACONE w okresie 02/2022r. (JEŻELI NIE UJĘTO ICH W KOSZTACH) = PODSTAWA ZDROWOTNA za okres 03/2022r.
- PODSTAWA ZDROWOTNA za okres 03/2022r. x 9% (w przypadku skali podatkowej) = SKŁADKA ZDROWOTNA DO ZAPŁATY za 03/2022r.
Dla praktycznego zobrazowania powyżej przytoczonych zasad obliczania składki zdrowotnej – przykłady ustalania podstawy składki zdrowotnej przedsiębiorcy zaprezentowano w poniższych przykładach.
Przykład 1
Przedsiębiorca będący osobą fizyczną osiągnął w okresie styczeń do maja 2022r. poniższe wysokości comiesięcznego dochodu. Przedsiębiorca stosuje skalę podatkową do opodatkowania dochodów z działalności i opłaca ZUS preferencyjny (składki społeczne z dobrowolnym chorobowym) w kwocie 285,71 zł miesięcznie. Składki te nie są zaliczane bezpośrednio w koszty firmy a są odliczane od dochodu. Przedsiębiorca opłaca składki wyłącznie za siebie.
W tabeli zawarto w jakiej kwocie będzie wynosić składka zdrowotna u danego przedsiębiorcy oraz jaka będzie wysokość podstawy do obliczenia składki zdrowotnej za okres od stycznia 2022r. do czerwca 2022r.
Ustalenie wysokości podstawy i składki zdrowotnej przy skali podatkowej
|
Okres
Kategoria
|
Styczeń
|
Luty
|
Marzec
|
Kwiecień
|
Maj
|
Czerwiec
|
Przychody
|
5.000 zł
|
0 zł
|
5.000 zł
|
5.371,92 zł
|
5.000 zł
|
X
|
Koszty
|
1.280,79 zł
|
150,00 zł
|
5.867,37 zł
|
1.587,36 zł
|
0 zł
|
X
|
Miesięczny dochód
(strata)
|
3.719,21 zł
|
-150,00 zł
|
-867,37 zł
|
3.784,56 zł
|
5.000 zł
|
X
|
Zapłacone składki ZUS społeczne
|
0 zł
|
285,71 zł
|
285,71 zł
|
285,71 zł
|
285,71 zł
|
X
|
Podstawa składki zdrowotnej
(dochód – ZUS społeczne)
|
4.665,78 zł
|
3.719,21 zł
|
3.010,00 zł
|
3.010,00 zł
|
3.010,00 zł
|
4.714,29 zł
|
Składka zdrowotna
(podstawa zdrowotna x 9%)
|
419,92 zł
|
334,73 zł
|
270,90 zł
|
270,90 zł
|
270,90 zł
|
424,29 zł
|
* składki ZUS za okres grudzień 2021r. przedsiębiorca opłacił jeszcze w grudniu 2021r.
Warto zwrócić uwagę na okresy od ostatniej straty w miesiącu marcu 2022r. do dochodu w miesiącach kwiecień i maj 2022r. Uzupełnienie do ustalenia składki zdrowotnej za maj i czerwiec 2022r. przedstawiono w poniższej tabeli.
Składka za 05/2022r.:
Przychody - koszty od 01 do 04 / 2022 = 15.371,92 zł – 8.885,52 zł = 6.486,40 zł
Dochód narastająco od 01 do 04 / 2022: 6.486,40 zł
Odliczenie poprzednich podstaw (bez strat): 6.486,40 zł – 3.719,21 zł = 2.767,19 zł
Odliczenie zapłaconych i rozliczonych w podstawie składek ZUS za poprzednie miesiące: 2.767,19 zł – 285,71 zł – 285,71 zł – 285,71 zł = 1.910,06
Podstawa zdrowotna za 05/2022r.: 1.910,06 zł jest niższa od podstawy minimalnej 3.010 zł dlatego należy przyjąć minimalną składkę 270,90 zł
|
Składka za 06/2022r.:
Przychody - koszty od 01 do 05 / 2022 = 20.371,92 zł – 8.885,52 zł = 11.486,40 zł
Dochód narastająco od 01 do 05 / 2022: 11.486,40 zł
Odliczenie poprzednich podstaw (bez strat): 11.486,40 zł – 3.719,21 zł – 1910,06 = 5.857,13 zł
Odliczenie zapłaconych i rozliczonych w podstawie składek ZUS za poprzednie miesiące: 5.857,13 zł – 285,71 zł – 285,71 zł – 285,71 zł – 285,71 = 4.714,29
Podstawa zdrowotna za 06/2022r. wynosi 4.714,29 zł a składka zdrowotna 9% - 424,29 zł
|
Przykład 2
Przedsiębiorca będący osobą fizyczną osiągnął w okresie styczeń do kwietnia 2022r. poniższe wysokości comiesięcznego dochodu. Przedsiębiorca stosuje skalę podatkową do opodatkowania dochodów z działalności i opłaca pełny ZUS (składki społeczne bez chorobowego) w kwocie 1.037,18zł. Składki te nie są zaliczane bezpośrednio w koszty firmy a są odliczane od dochodu. Przedsiębiorca opłaca składki wyłącznie za siebie.
W tabeli zawarto w jakiej kwocie będzie wynosić składka zdrowotna u danego przedsiębiorcy oraz jaka będzie wysokość podstawy do obliczenia składki zdrowotnej za okres od stycznia 2022r. do kwietnia 2022r.
Ustalenie wysokości podstawy i składki zdrowotnej przy skali podatkowej
|
Okres
Kategoria
|
Styczeń
|
Luty
|
Marzec
|
Kwiecień
|
Maj
|
Przychody
|
10.075 zł
|
33.980 zł
|
16.261,46 zł
|
179.765,14 zł
|
X
|
Koszty
|
4.846,89 zł
|
7.911,63 zł
|
11 769,87 zł
|
116 598,36 zł
|
X
|
Miesięczny dochód
|
5.228,11 zł
|
26.068,37 zł
|
4.491,59 zł
|
63.166,78 zł
|
X
|
Zapłacone składki ZUS społeczne
|
0 zł
|
1.037,18 zł
|
1.037,18 zł
|
1.037,18 zł
|
X
|
Podstawa składki zdrowotnej
(dochód – ZUS społeczne)
|
4.665,78 zł
|
5.228,11 zł
|
25.031,19 zł
|
3.454,41 zł
|
62.129,60 zł
|
Składka zdrowotna
(podstawa zdrowotna x 9%)
|
419,92 zł
|
470,53 zł
|
2.252,81 zł
|
310,90 zł
|
5.591,66 zł
|
* składki ZUS za okres grudzień 2021r. przedsiębiorca opłacił jeszcze w grudniu 2021r.
Przykład 3
Przedsiębiorca będący osobą fizyczną osiągnął w okresie styczeń do kwietnia 2022r. poniższe wysokości comiesięcznego dochodu. Przedsiębiorca stosuje podatek liniowy do opodatkowania dochodów z działalności i opłaca pełny ZUS (składki społeczne bez chorobowego) w kwocie 1.037,18zł. Składki te nie są zaliczane bezpośrednio w koszty firmy a są odliczane od dochodu. Przedsiębiorca opłaca składki wyłącznie za siebie.
W tabeli zawarto w jakiej kwocie będzie wynosić składka zdrowotna u danego przedsiębiorcy oraz jaka będzie wysokość podstawy do obliczenia składki zdrowotnej za okres od stycznia 2022r. do kwietnia 2022r.
Ustalenie wysokości podstawy i składki zdrowotnej przy podatku liniowym
|
Okres
Kategoria
|
Styczeń
|
Luty
|
Marzec
|
Kwiecień
|
Maj
|
Przychody
|
83.371,58 zł
|
111.991 zł
|
65.563 zł
|
67.296 zł
|
X
|
Koszty
|
50.159,93 zł
|
64.581,53 zł
|
78.144,29 zł
|
54.095,62 zł
|
X
|
Miesięczny dochód (strata)
|
33.211,65 zł
|
47.409,47 zł
|
-12.581,29
|
13.200,38
|
X
|
Zapłacone składki ZUS społeczne
|
921,06 zł*
|
brak wpłaty
|
1.037,18 zł
|
1.037,18 zł
|
X
|
Podstawa składki zdrowotnej
(dochód – ZUS społeczne)
|
4.665,78 zł
|
32.290,59 zł
|
47.409,47 zł
|
3.010 zł
|
3.010 zł
|
Składka zdrowotna
(podstawa zdrowotna x 4,9%)
|
419,92 zł
|
1.582,24 zł
|
2.323,06 zł
|
270,90 zł
|
270,90 zł
|
* składki ZUS za okres grudzień 2021r. przedsiębiorca opłacił w styczniu 2022r.
Autor: Krzysztof Ulicki