Wielu przedsiębiorców opłaca nie tylko bieżące składki ZUS ale niekiedy zaległe składki ZUS dotyczące lat wcześniejszych niż rok 2022.
Wystąpienie zaległości w składkach ZUS ma różne przyczyny. Czasami są to składki na mocy decyzji ZUS rozłożone na raty. Innym razem zaległości powstałe na skutek zdarzeń losowych. W związku z wejściem w życie przepisów pozwalających odliczać w okresie od 1 lipca 2022r. zapłacone składki zdrowotne warto pochylić się nad tym problem.
Kto musi opłacać składki na ubezpieczenie zdrowotne
Obowiązki jakie mają płatnicy składek ZUS względem ubezpieczenia zdrowotnego zawarte są w ustawie z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. 2021 poz. 1285 zwana dalej ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej).
Jak mówi art. 66 ust. 1 pkt 1 lit c oraz ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne obejmuje:
- osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym czyli osoby prowadzące działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej,
- osoby wymienione w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, oraz osoby z nimi współpracujące, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.
Osoby, które prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą ale i działalność gospodarczą jako wspólnik spółki cywilnej podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Należy pamiętać, iż ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej uważa za osoby prowadzące działalność gospodarczą a co za tym idzie podlegające ubezpieczeniu zdrowotnemu także osoby wymiwnione w art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 zwanej dalej ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych).
|
UWAGA:
Osoba obowiązkowo podlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu to także:
- wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
- akcjonariusz prostej spółki akcyjnej wnoszący do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług.
|
Od lipca możliwość odliczenia zapłaconej składki zdrowotnej
W okresie od lipca 2022 roku ustawodawca dopuścił odliczenie w konkretnej formie zapłaconej składki zdrowotnej.
Odliczenie to dotyczy nie tylko bieżącej składki zdrowotnej ale także zapłaconych składek zdrowotnych w okresie 01.01.2022r. do 30.06.2022r. Co natomiast gdy w tym okresie ale i w okresie od 01.07.2022r. podatnik zapłacił zaległe składki zdrowotne dotyczące okresu sprzed 2022 roku? O tym w dalszej części publikacji.
W ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych prawodawca umożliwił odliczanie zapłaconej składki zdrowotnej dla podatników, którzy dla opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej wybrali:
- ryczałt,
- kartę podatkową.
W przypadku gdy przedsiębiorca stosuje kartę podatkową wówczas może on obniżyć należny, miesięczny zryczałtowany podatek dochodowy wynikający z karty podatkowej o zapłaconą składkę zdrowotną stanowiącą 19% jej wartości np. 500 zł miesięcznego podatku pomniejsza się o kwotę (19% x 270,90zł).
|
UWAGA:
Odliczenia składki zdrowotnej należy dokonywać w miesiącu w którym nastąpiła zapłata składki zdrowotnej.
|
Odliczenie składki zdrowotnej mogą stosować osoby rozliczające się w formie karty podatkowej, które prowadzą działalność także jako wspólnik spółki cywilnej.
Jeżeli natomiast przedsiębiorca jest opodatkowany ryczałtem ewidencjonowanym to ma możliwość odliczenia za siebie i za osobę współpracującą 50% zapłaconej miesięcznej składki zdrowotnej.
|
UWAGA:
Jeżeli ryczałtowiec nie osiągnął odpowiedniej wysokości przychodu, wówczas ma możliwość odliczyć zapłaconą składkę zdrowotną w kolejnych miesiącach danego roku albo w zeznaniu rocznym.
|
Skala podatkowa bez odliczenia a podatek liniowy z odliczeniem
Przedsiębiorcy, którzy wybrali opodatkowanie dochodów skalą podatkową niestety póki co nie otrzymali żadnej możliwości odliczenia zapłaconej składki zdrowotnej.
Z kolei przedsiębiorcy stosujący podatek liniowy jako formę opodatkowania dochodów z działalności gospodarczą taką możliwość od lipa 2022r. posiadają.
Przedsiębiorcy korzystający z podatku liniowego mogą odliczać zapłacone, miesięczne składki zdrowotne za siebie i za osoby współpracujące.
Odliczenie zapłaconej składki zdrowotnej może przybrać dwie postacie:
- odliczenie od dochodu,
- ujęcie bezpośrednio w koszty działalności.
|
UWAGA:
Przedsiębiorcy stosujący podatek liniowy posiadają roczne ograniczenie kwotowe odliczenia składki zdrowotnej. Nie mogą odliczyć za cały rok 2022 większej sumy zapłaconych składek zdrowotnych aniżeli kwotę 8.700 zł, która przypada aktualnie na rok 2022. Kwota ta w latach kolejnych może zostać przez ustawodawcę zwiększona.
|
Co jednak gdy przedsiębiorca na podatku liniowym posiada w danym miesiącu niewystarczających dochodów?
|
UWAGA:
Przedsiębiorca na podatku liniowym, który nie osiągnął odpowiedniej wysokości dochodu lub poniósł stratę podatkową i nie może odliczyć zapłaconej składki zdrowotnej, wówczas ma jeszcze możliwość ją odliczyć w kolejnych miesiącach danego roku albo w zeznaniu rocznym.
|
Odliczenie zaległych zapłaconych w 2022 roku składek zdrowotnych jest możliwe czy wykluczone?
W ostatecznym rozrachunku Ministerstwo Finansów wypowiedziało się, że przedsiębiorcy będą mogli w okresie od 01.07.2022r. do końca roku 2022 odliczać zaległe składki zdrowotne (należne za okres sprzed 2022r.), które akurat zapłacili w roku 2022.
Potwierdzają to m.in. odpowiedzi na pytania podatników aktualizowane na bieżąco na stronie Ministerstwa Finansów.
Potwierdzają to także wyjaśnienia Resortu Finansów zawarte w opublikowanym poradniku na stronie Ministerstwa Finansów – o tytule „Zasady rozliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne przez przedsiębiorców”.
Przykład 1
Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą której przychody opodatkowuje zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
W okresie 05/2022r. opłacił oprócz bieżącej składki zdrowotnej także zaległe składki zdrowotne za okres 10-12 / 2021r.
Przedsiębiorca ma możliwość jednorazowego odliczenia zarówno bieżącej jak i zaległych składek zdrowotnej w kwocie 50% ich wartości w rozliczeniu za okresy miesięczne od 01.07.2022r. do 31.12.2022r. albo w zeznaniu rocznym składanym za rok 2022.
Przykład 2
Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą której dochody opodatkowuje podatkiem liniowym.
W okresie 11/2022r. opłacił oprócz bieżącej składki zdrowotnej także zaległą składkę zdrowotną za okres 11 / 2021r.
Przedsiębiorca ma możliwość jednorazowego odliczenia zarówno bieżącej jak i zaległej składki zdrowotnej jeżeli do okresu 11/2022r. nie przekroczył jeszcze rocznego (2022r.) limitu odliczenia sumy zapłaconych składek zdrowotnych – 8.700 zł.
Odliczenia zaległej i bieżącej składki zdrowotnej przedsiębiorca dokona:
- jako odliczenie od dochodu za okres 11/2022r. albo za okres 12/2022r. albo w rozliczeniu rocznym oczywiście jeżeli nie przekroczono limitu odliczenia na 2022r. – 8.700 zł,
- jako ujęcie w koszty firmy w okresie 11/2022r. albo w okresie 12/2022r. albo w rozliczeniu rocznym, oczywiście jeżeli nie przekroczono limitu odliczenia na 2022r. – 8.700 zł.
|
UWAGA:
Przedsiębiorca stosujący podatek liniowy, ryczałt albo kartę podatkową ma możliwość odliczenia w 2022 roku należnych, zaległych składek zdrowotnych za okres sprzed 2022r. pod warunkiem, że w roku 2021 i w roku 2022 stosuje tę samą formę opodatkowania.
Nie dotyczy to oczywiście skali podatkowej gdzie w ogóle nie jest możliwe odliczenie zapłaconej składki zdrowotnej.
|
Uwaga na podstawę zdrowotną
Końcowo warto zauważyć, iż Ministerstwo Zdrowia wydało komunikat z dnia 26.07.2022r. w sprawie odliczenia składki zdrowotnej od dochodu/przychodu dla celów ustalania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie w przypadku przedsiębiorców opodatkowanych zryczałtowanym podatkiem od przychodów ewidencjonowanych oraz na zasadach ogólnych – podatkiem liniowym.
Komunikat ten pojawił się także na stronie ZUS.
Dotyczy on odliczenia składki zdrowotnej przed ustaleniem podstawy składki zdrowotnej. Kwestia odnosiła się do wątpliwości czy można odliczyć składkę zdrowotną od przychodu, dochodu i tym samym obniżyć o zapłaconą składkę zdrowotną podstawę składki zdrowotnej za okres bieżący czyli wysokość bieżącej składki zdrowotnej.
Ministerstwo zdrowia przedstawiło stanowisko zaprezentowane w poniższej tabeli.
|
UWAGA:
Przedsiębiorca stosujący podatek ryczałt jako formę opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej nie może pomniejszyć przychód obliczany na potrzeby ustalenia składki zdrowotnej o zapłacone składki zdrowotne.
Przedsiębiorca stosujący podatek liniowy jako formę opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej nie może odliczyć od dochodu zapłaconych składek zdrowotnych i od takiego dochodu (podstawy składki zdrowotnej) obliczyć bieżącą składkę zdrowotną.
Jedynie gdy przedsiębiorca na podatku liniowym zaliczy zapłacone składki zdrowotne do kosztów uzyskania przychodu, wówczas tak obniżony dochód będzie stanowił podstawę do ustalenia bieżącej składki zdrowotnej do zapłaty.
|
Autor: Krzysztof Ulicki
