Polacy prowadzący własną działalność gospodarczą coraz częściej decydują się na zakup usług lub towarów od kontrahentów pochodzących z państw pozostających poza Unią Europejską. Dotyczy to zarówno nie zrzeszonych w strukturach unijnych krajów znajdujących się na Starym Kontynencie, jak i państw z innych rejonów świata, takich jak USA, Chiny, Japonia czy Australia. W takiej sytuacji zasadne jest pytanie, w jaki sposób opodatkowane są zakupy towarów i usług dokonanych poza obszarem wspólnoty europejskiej. Warto też wyjaśnić podstawowe kwestie definicyjne tak, aby uniknąć możliwych nieporozumień w tym względzie.
Czym jest import usług i towarów?
Pod pojęciem importu towarów kryje się przywóz określonych wyrobów z terytorium innego państwa do kraju, gdzie swoje miejsce zamieszkania bądź siedzibę działalności ma nabywca danych produktów. Ogółem rzecz biorąc, import towarów jest opodatkowany podatkiem VAT. Do zaistnienia obowiązku podatkowego w tej sytuacji dochodzi wówczas, gdy powstaje dług celny.
Z kolei importem usług jest świadczenie określonych usług na rzecz podmiotów prywatnych lub instytucjonalnych mających w transakcji handlowej status usługobiorcy. Do importu usług dochodzi wtedy, gdy podmiot realizujący zlecone zadanie prowadzi swoją działalność poza granicą Rzeczpospolitej Polski, a miejsce świadczenia usługi znajduje się na terytorium naszego kraju. W takim przypadku obowiązkiem naliczenia podatku obciążony jest nabywca usługi. Nie ma tutaj znaczenia, jaki status posiada on względem organów podatkowych, jeśli chodzi o kwestię opłacania podatku VAT. Może być zarówno jego czynnym podatnikiem, jak i podmiotem zwolnionym z opłacania VAT na określonych przez prawo zasadach.
Zasady rozliczania importu towarów
Jeśli polski przedsiębiorca dokonuje zakupu towaru poza granicą kraju i całej Unii Europejskiej, wówczas powinien uwzględnić ten fakt w prowadzonej księdze przychodów i rozchodów. Dokumentem poświadczającym daną transakcję jest zawsze faktura, rachunek lub też zawarta z kontrahentem umowa kupna-sprzedaży. Ponieważ na otrzymanej fakturze nie ma żadnej informacji o podatku VAT do zapłacenia, w takiej sytuacji dokument ten można uwzględnić przy dokonywaniu rozliczenia kosztów uzyskania przychodu. O zakupionych towarach trzeba umieścić stosowną informację w kolumnie 10 KPiR.
Podstawą do dokonania rozliczenia VAT nabytych wyrobów jest dokument celny PZC albo SAD, w którym wskazuje się wysokość naliczonego VAT-u oraz podstawę opodatkowania. Tę drugą wylicza się w oparciu o obowiązujące aktualnie przepisy prawa celnego, uwzględniając przy tym wartość cła do zapłacenia. Zasady odliczania podatku VAT uzależnione są od statusu danego przedsiębiorstwa względem organów fiskalnych w państwie. I tak czynni podatnicy VAT dokonują odliczeń tego podatku od zakupów pod warunkiem, że zakupione wyroby są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą podlegającą opodatkowaniu. W przypadku podmiotów zwolnionych z VAT rozliczaniem wszelkich kwestii z nim związanych przypada w udziale nabywcy określonych dóbr. Choć podatek VAT musi być bezwzględnie zapłacony, od nievatowców nie wymaga się rejestracji do VAT-u. W dalszym ciągu może on zatem korzystać z przywilejów wynikających z faktu braku konieczności płacenia VAT-u.
Reguły rozliczania importu usług
Kontrahent zagraniczny, który świadczy usługę na rzecz polskiego przedsiębiorcy może wystawić fakturę bez naliczonego podatku VAT, kierując się przy tym przepisami obowiązującymi w kraju, w którym prowadzi on swoją działalność gospodarczą. Polskie firmy przy rozliczaniu tego typu transakcji zobowiązane są do opracowania specjalnej noty wewnętrznej, informującej o naliczonej kwocie VAT od dokonanego zakupu.
Do opodatkowania transakcji stosuje się stawkę VAT obowiązującego na dany rodzaj usługi w Polsce. Jeśli polski podmiot otrzymał fakturę, na której widnieje kwota w innej niż polska walucie, przed dokonaniem rozliczenia trzeba najpierw przeliczyć transakcję na złotówki, korzystając przy tym ze średniego kursu NBP obowiązującego na ostatni dzień roboczy przed powstaniem obowiązku podatkowego lub datą wystawienia faktury, pod warunkiem, że została ona wystawiona jeszcze przed zaistnieniem zobowiązania podatkowego.
Przy rozliczaniu transakcji zagranicznych dotyczących importu usług podatek VAT wykazuje się po stronie zakupu oraz sprzedaży. To oznacza, że z punktu widzenia VAT-owca cała transakcja jest neutralna pod względem podatkowym. Czynni podatnicy VAT muszą wykazać transakcję na deklaracji VAT-7 bądź VAT-7K w pozycjach 27 i 28 oraz 45 i 46. Termin złożenia deklaracji upływa 25 dnia miesiąca, który następuje bezpośrednio po miesiącu zaistnienia zobowiązania podatkowego.
Natomiast nievatowiec musi wypełnić deklarację VAT-9M, wykazując transakcję w pozycjach 10 i 11. Wymaga się od niego spłacenia zobowiązania podatkowego, będącego w momencie zapłaty kosztem podatkowym. Deklarację trzeba złożyć w terminie do 25 dnia kolejnego miesiąca po powstaniu konkretnego zobowiązania podatkowego.
Autor: Łukasz Stachurski
Źródła:
