Przedsiębiorca pod pewnymi warunkami ma możliwość skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT. Perspektywa jest jak najbardziej kusząca, ale taki przedsiębiorca nie ma jednocześnie prawa do odliczenia podatku VAT z faktur dotyczących prowadzonej działalności. Jest jeszcze inne pytanie. Co się stanie, gdy przedsiębiorca zwolniony z VAT utraci to zwolnienie?
|
Spis treści:
- Podmiotowe a przedmiotowe zwolnienie z VAT
- Przedmiotowe zwolnienie z VAT – warunki
- Podmiotowe zwolnienie z VAT – warunki
- Utrata prawa do podmiotowego zwolnienia z VAT
- Utrata prawa do przedmiotowego zwolnienia z VAT
|
Podmiotowe a przedmiotowe zwolnienie z VAT
Podmiotowe zwolnienie z VAT oznacza, iż dany podmiot (przedsiębiorca) jest zwolniony z opodatkowania podatkiem VAT w odniesieniu do sprzedaży, którą realizuje w ramach prowadzonej działalności.
Przedmiotowe zwolnienie z VAT to zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT w odniesieniu do konkretnego rodzaju sprzedaży jaką realizuje przedsiębiorca w ramach prowadzonej działalności.
Podmiotowe zwolnienie z VAT oraz jego funkcjonowanie określa art. 113 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 zwanej dalej ustawą o VAT).
Natomiast przedmiotowe zwolnienie z VAT oraz jego funkcjonowanie określa art. 43 ustawy o VAT.
Przedmiotowe zwolnienie z VAT – warunki
Przedmiotowe zwolnienie z VAT dotyczy tylko określonych rodzajów (czynności) sprzedaży, które ustawodawca wymienił w art. 43 ustawy o VAT. Zatem jeżeli przedsiębiorca świadczy usługi, które są wymienione w powyższym katalogu to będzie miał prawo do skorzystania z przedmiotowego zwolnienia z VAT.
|
UWAGA!
Przedmiotowe zwolnienie przysługuje na konkretne rodzaje sprzedaży wymienione w art. 43 ustawy o VAT.
Warto zaznaczyć, iż zwolnienie to nie jest limitowane. To oznacza, że przedsiębiorcę nie ogranicza żaden limit sprzedaży powyżej, którego utraci prawo do zwolnienia przedmiotowego z VAT. |
Warto zaznaczyć, iż przedsiębiorca może być czynnym podatnikiem VAT, który realizuje dwa rodzaje sprzedaży:
- sprzedaż opodatkowaną VAT,
- sprzedaż zwolnioną z VAT
Przykładowe czynności zwolnione z VAT to:
- dostawa towarów wykorzystywanych tylko na cele działalności zwolnionej z VAT, jeżeli z tytułu ich nabycia, importu lub wytworzenia sprzedającemu nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT,
- udzielanie licencji lub upoważnienie do korzystania z licencji oraz przeniesienie autorskiego prawa majątkowego w rozumieniu przepisów prawa autorskiego - w odniesieniu do programu komputerowego,
- usługi udzielania kredytów lub pożyczek,
- usługi pocztowe,
- usługi ubezpieczeniowe,
- usługi ściśle związane ze sportem lub wychowaniem fizycznym świadczone przez kluby sportowe, związki sportowe oraz związki stowarzyszeń i innych osób prawnych, których celem statutowym jest działalność na rzecz rozwoju i upowszechniania sportu
- usługi w zakresie wynajmowania lub wydzierżawiania nieruchomości o charakterze mieszkalnym lub części nieruchomości, na własny rachunek, wyłącznie na cele mieszkaniowe lub na rzecz społecznych agencji najmu,
- usługi transportu sanitarnego,
- usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, ponadpodstawowym i wyższym, świadczone przez nauczycieli,
- usługi nauczania języków obcych oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane,
- usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego,
- usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze;
- dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane,
- dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim, lub pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata,
- wiele innych.
Podmiotowe zwolnienie z VAT – warunki
Drobni przedsiębiorcy mają prawo do skorzystania z pewnej preferencji w podatku VAT. Mowa tu o zwolnieniu z opodatkowania VAT realizowanej sprzedaży w prowadzonej działalności gospodarczej. W nawiązaniu do art. 113 ust. 1 oraz 9 ustawy o VAT podatnik prowadzący działalność (w rozumieniu ustawy o VAT) jest zwolniony z opodatkowania VAT, jeżeli nie przekroczy w poprzednim roku podatkowym wartości sprzedaży 200.000 zł. Do powyższej wartości nie wlicza się podatku VAT.
|
UWAGA!
Podatnik, który rozpoczyna działalność w trakcie roku oblicza samodzielnie limit zwolnienia podmiotowego z VAT ponieważ nie obowiązuje go limit wartości sprzedaży 200.000 zł z uwagi na to, iż właśnie rozpoczął działalność (sprzedaż w trakcie roku).
W tej sytuacji podatnik oblicza limit wartości sprzedaży w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku rozpoczęcia tej działalności. |
Utrata prawa do podmiotowego zwolnienia z VAT
Jeżeli podatnik korzysta ze zwolnienia podmiotowego z VAT i nastąpiło jedno z poniższych zdarzeń to utraci on prawdo do zwolnienia podmiotowego z VAT:
- podatnik zrezygnował ze zwolnienia podmiotowego z VAT,
- wartość sprzedaży przekroczyła w poprzednim roku limit 200.000 zł,
- wartość sprzedaży przekroczyła w roku rozpoczęcia działalności ustalony proporcjonalnie limit sprzedaży,
- podatnik rozpoczął wykonywanie takiego rodzaju sprzedaży, która od pierwszego dnia wykonywania wymaga rejestracji do VAT.
Odnosząc się do przekroczenia limitu wartości sprzedaży należy podkreślić, iż gdy u podatnika nastąpi owe przekroczenie limitu wówczas transakcja, która spowodowała to przekroczenie w całości będzie już opodatkowana podatkiem VAT.
| Towary lub usługi, których sprzedaży wymaga rejestracji do VAT |
| Towary |
Towary opodatkowane akcyzą z wyjątkiem energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych, używanych samochodów osobowych stanowiących u podatnika środki trwałe |
| Budynki, budowle lub ich części w przypadkach pierwszego zasiedlenia |
| Tereny budowlane |
| Nowe środki transportu |
|
Poniższe towary, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość:
- preparaty kosmetyczne i toaletowe,
- komputery, wyroby elektroniczne i optyczne,
- urządzenia elektryczne,
- maszyny i urządzenia, gdzie indziej niesklasyfikowane
|
| Części hurtowe i detaliczne oraz akcesoria do pojazdów samochodowych oraz do motocykli |
| Towary wymienione w załączniku nr 12 do ustawy o VAT |
| Usługi |
Prawnicze |
| Jubilerskie |
| Ściągania długów, w tym factoringu |
| W zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego |
Przykład 1
Podatnik prowadzi działalność gospodarczą w ramach, której wykonuje drobne usługi remontowe. Sprzedaż tych usług w ramach działalności korzysta ze zwolnienia podmiotowego z VAT.
W poprzednim tj. 2023 roku podatnik nie przekroczył rocznego limitu zwolnienia 200.000 zł. W 2024r. jednak od okresu 01/2024r. do 05/2024r. wartość sprzedaży wyniosła 176.000 zł.
Dnia 04.06.2024r. zakończył wykonywanie usługi remontowej na kwotę 25.000 zł.
W dniu przekroczenia wartości limitu 200.000 zł podatnik ma obowiązek opodatkować podatkiem całą wartość transakcji 25.000 zł i jak najszybciej dokonać rejestracji do VAT.
Przykład 2
Podatniczka prowadzi działalność gospodarczą w ramach, której wykonuje dekoracje okolicznościowe. Sprzedaż tych usług w ramach działalności korzysta ze zwolnienia podmiotowego z VAT.
W poprzednim tj. 2023 roku wartość sprzedaży nie przekroczyła rocznego limitu zwolnienia 200.000 zł. W 2024r. jednak od okresu 01/2024r. do 05/2024r. wartość sprzedaży wyniosła 188.000 zł.
Dnia 28.05.2024r. podatniczka otrzymała duże zlecenie na kwotę 33.000 zł na wykonanie 2 znacznych rozmiarów wystrojów okolicznościowych dla jednego nabywcy.
Tego samego dnia nabywca wpłacił zaliczkę o wartości 13.000 zł.
Z uwagi na przekroczenie wartości limitu 200.000 zł podatniczka będzie miała obowiązek rejestracji jako czynny podatnik VAT oraz opodatkowania VAT całości otrzymanej zaliczki w kwocie 13.000 zł.
Przykład 3
Podatniczka rozpoczęła w roku 2024 a dokładnie dnia 10.05.2024r. prowadzenie działalności gospodarczej w ramach, której realizuje drobne eventy.
Jaka wartość limitu ją obowiązuje w roku rozpoczęcia działalności?
200.000 zł x (236 dni / 366 dni (prowadzenia działalności)) = 128.961,75 zł
|
UWAGA!
Podatnik, który rozpocznie wykonywanie sprzedaży towarów lub usług wymienionych w powyższej tabeli (art. 113 ust. 13 ustawy o VAT) wówczas jeszcze przed wykonaniem tej sprzedaży musi zarejestrować się jako czynny podatnik VAT.
Rejestracji do VAT dokonuje za pomocą formularza VAT-R. |
Podatnicy, którzy:
- utracili prawo do podmiotowego zwolnienia sprzedaży z VAT lub
- zrezygnowali z prawa do podmiotowego zwolnienia z opodatkowania VAT,
- mogą, nie wcześniej niż po upływie 1 roku ponownie skorzystać z tego zwolnienia z VAT (1 rok należy liczyć od końca roku, w którym podatnicy utracili lub zrezygnowali z prawa do zwolnienia z VAT).
Utrata prawa do przedmiotowego zwolnienia z VAT
Skoro przedmiotowe zwolnienie z VAT nie jest uwarunkowane jakimkolwiek limitem to powstaje pytanie, kiedy podatnik traci prawo do przedmiotowego zwolnienia z VAT.
Utrata prawa do przedmiotowego zwolnienia z VAT może nastąpić na skutek likwidacji działalności gospodarczej.
Innym powodem może być po prostu zmiana rodzaju prowadzonej sprzedaży, która to nie zawiera się w katalogu zwolnień z VAT (art. 43 ustawy o VAT).
Jeszcze inną przyczyną będzie zaprzestanie sprzedaży zwolnionej z VAT a rozpoczęcie sprzedaży opodatkowanej VAT.
Warto więc aby podatnicy byli świadomi, iż w powyższych sytuacjach utracą prawo do zwolnienia z VAT. Oczywiście powyższe przypadki nie wyczerpują wszystkich możliwych okoliczności utraty prawa do zwolnienia z VAT. Mogą wystąpić niekiedy i przypadki bardzo szczególne, wymagające szczegółowej analizy czy podatnik utracił prawo do zwolnienia z VAT czy też nie.
Autor:
Krzysztof Ulicki
