Elektroniczne postępowanie upominawcze

Elektroniczne Postępowanie Upominawcze zostało wprowadzone z dniem 1 stycznia 2010 roku.

Elektroniczne Postępowanie Upominawcze to postępowanie Sądowe i czynności jemu towarzyszące, które większość są realizowane poprzez kanały komunikacji elektronicznej.

Elektroniczne Postępowanie Upominawcze obsługiwane jest przez system teleinformatyczny Ministerstwa Sprawiedliwości.

Elektroniczne postępowanie upominawcze

Elektroniczne postępowanie upominawcze zidentyfikowane jest jako postępowanie odrębne, w ustawie z dnia 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 zwanej dalej KPC) należące do grupy postępowań elektronicznych. Funkcjonowanie elektronicznego postępowania upominawczego określono w art. 50528 do 50539 KPC. Główną charakterystyczną cechą elektronicznego postępowania upominawczego jest to, iż składanie pozwu, jak i innych pism odbywa się drogą elektroniczną. Taką też drogą dostarczone są wyroki i inne pisma wydane przez Sąd elektroniczny w danej sprawie.

Do elektronicznego postępowania upominawczego nie znajdują zastosowania przepisy o postępowaniach odrębnych innych niż:

1. doręczeniowe w przypadku wyroku zaocznego albo nakazu zapłaty,
2. ponowienia zawiadomienia przy nieodebraniu wysłanego pozwu,
3. niezachowania warunków formalnych wobec utrzymania prawidłowego biegu sprawy.

Jaki Sąd prowadzi elektroniczne postępowanie upominawcze

Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 29.11.2012 r. w sprawie przekazania rozpoznawania spraw w elektronicznym postępowaniu upominawczym (Dz.U. 2012 poz. 1348) - do rozpoznania spraw w trybie elektronicznego postępowania upominawczego (EPU) wskazano Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie (VI Wydziałowi Cywilny). Z kolei Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 23.10.2018 r. w sprawie wskazania wydziału Sądu okręgowego rozpoznającego środki odwoławcze – ustalono, iż rozpoznaniem środków odwoławczych w EPU zajmuje się II Wydział Cywilny Odwoławczy Sądu Okręgowego w Lublinie. Natomiast jako Sąd Apelacyjny ws. wykonywania czynności związanych z projektowaniem, wdrażaniem i utrzymywaniem systemów informatycznych wskazano Sąd Apelacyjny w Lublinie.

Jakiego typu sprawy mogą być przedmiotem EPU

W EPU mogą być dochodzone roszczenia, które stały się wymagalne w okresie trzech lat przed dniem wniesienia pozwu.

Kto może utworzyć konto w e-Sądzie

Konto w EPU może być utworzone przez:

1. osobę fizyczną posiadającą nr PESEL,
2. pełnomocnik, który reprezentuje osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadająca osobowości prawnej.

Z kolei pozwanym w EPU może być osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą ale i osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, osoba prawna, jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną - którzy posiadają adres zamieszkania lub adres siedziby na terytorium RP.

Wnoszenie pism do e-Sądu

Powód wnosi pisma wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Natomiast pozwany ma wybór wnoszenia pism procesowych:

1. za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, dalsze pisma w sprawie wnosi wyłącznie za pośrednictwem tego systemu,
2. poza systemem teleinformatycznym.

Sąd może nałożyć grzywnę wobec powoda, jego przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika, który w złej wierze lub z przyczyny niezachowania należytej staranności podał nieprawidłowe dane takie jak:

1. miejsce zamieszkania lub siedziby i adresy stron albo, w przypadku gdy strona jest przedsiębiorcą wpisanym do CEIDG - adres do doręczeń wpisany do CEIDG,
2. numer PESEL lub NIP pozwanego będącego osobą fizyczną (jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku) lub,
3. numer w KRS, a w przypadku jego braku - numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP pozwanego niebędącego osobą fizyczną (który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania).

Pozew do e-Sądu

W pozwie powód wskazuje wszelkie dowody uzasadniające swoje wskazania. Co powinien zawierać pozew? Pozew poza wskazaniem dowodów powinien zawierać:

1. numer PESEL lub NIP pozwanego będącego osobą fizyczną (jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku) lub
2. numer w KRS, a w przypadku jego braku - numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP pozwanego niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji (jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania).

Należy zaznaczyć, iż gdy pozwany, pomimo powtórzenia zawiadomienia, nie odebrał nakazu zapłaty, a w sprawie nie doręczono mu  wcześniej  żadnego (nie ma zastosowania art. 139 § 2 i 3 lub inny przepis szczególny KPC) przewidującego skutek doręczenia, nakaz zapłaty uznaje się za doręczony, o ile adres, pod którym pozostawiono zawiadomienia, jest zgodny z adresem ujawnionym w rejestrze PESEL.

Jeżeli został wniesiony sprzeciw - Sąd umarza postępowanie w zakresie, w którym nakaz zapłaty utracił moc. W przypadku umorzenia postępowania każda ze stron ponosi koszty procesu związane ze swym udziałem w sprawie. W sytuacji gdy w terminie 3 miesięcy od dnia wydania postanowienia o umorzeniu EPU powód wniesie pozew przeciwko pozwanemu o to samo roszczenie w postępowaniu innym niż EPU - skutki prawne powództwa, następują z dniem wniesienia pozwu w EPU.

Warto wspomnieć, iż w składzie jednoosobowym (jeden sędzia) następuje:

1. rozpoznanie zażalenia na postanowienie wydane w EPU,
2. rozpoznanie zażalenia na postanowienie wydane w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi wykonawczemu (w danym postępowaniu.

Przebieg postępowania w EPU

e-Sąd rozpoznaje daną sprawę na tzw. posiedzeniu niejawnym. Po zakończeniu rozpoznaniu danej sprawy e-Sąd wydaje nakaz zapłaty.

Jeżeli brak jest podstaw do wydania nakazu zapłaty e-Sąd przekazuje sprawę do Sądu według właściwości ogólnej. Przy czym e-Sąd nie przekaże sprawy do Sądu według właściwości ogólnej jeżeli powód wystąpił o umorzenie postępowania bądź w przypadku innych przyczyn wyłączających podstawę do wydania nakazu zapłaty.

Należy podkreślić, iż e-Sąd dokonując rozpoznania sprawy nie przeprowadza rozprawy.

W EPU tak samo jak w standardowej procedurze upominawczej nakazał zapłaty ma moc prawomocnego wyroku Sądu. Oczywiście jeżeli przeciwko temu nakazowi skutecznie nie wniesiono w części lub w całości – sprzeciwu. Wydany przez e-Sąd nakaz zapłaty stanowi wobec pozwanego obowiązek zapłaty roszczenia w części albo w całości wraz z kosztami Sądowymi w ciągu 14 dni. Pozwany może natomiast w tym terminie wnieść sprzeciw.

W momencie gdy nastąpiło uprawomocnienie nadano przez e-Sąd nakazu zapłaty – otrzymuje on klauzulę wykonalności. To skutkuje tym, iż może on już stanowić wszczęcie postępowania egzekucyjnego dla organów egzekucyjnych. Wydanie nakazu w EPU występuje elektronicznie. Ponadto powód może także elektronicznie złożyć wniosek o wszczęcie egzekucji komorniczej.

Opłaty w e-Sądzie

Opłata Sądowa naliczana jest automatycznie w trakcie składania pozwu a jej wysokość jest uzależniona od wartości rzeczy spornej. Wysokość opłat wynika z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach Sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1144). Stawki zaprezentowano w poniższej tabeli.

Minimalna opłata Sądowa z tytułu wniesienia pozwu do EPU wyniesie zatem 30 zł.

Autor:

Krzysztof Ulicki