W prowadzeniu przedsiębiorstwa bardzo istotne jest dotrzymywanie różnego rodzaju terminów przy załatwianiu rozmaitych spraw. Jednym z takich terminów jest na przykład rok podatkowy, który z punktu widzenia przedsiębiorców uznaje się za podstawowy okres rozliczeniowy. Niekiedy niesłusznie okres ten utożsamia się z rokiem obrotowym, trzeba mieć jednak świadomość, że choć niejednokrotnie oba okresy faktycznie pokrywają się ze sobą, w swej zasadniczej istocie nie oznaczają one dokładnie tego samego czasu. Warto zatem odkryć podstawowe różnice pomiędzy rokiem podatkowym a rokiem obrotowym.
Rok podatkowy – co to jest?
W obowiązującym obecnie ustawodawstwie pod pojęciem roku podatkowego rozumie się wskazany w prawie okres rozliczeniowy, do którego muszą stosować się wszyscy przedsiębiorcy, jak również osoby fizyczne. Standardowo za rok podatkowy uznaje się rok kalendarzowy, trwający od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku. Z uwagi na fakt, ze ustawa o PIT nie przewiduje żadnego innego roku podatkowego niż ten pokrywający się z rokiem kalendarzowym, w odniesieniu do osób fizycznych rok podatkowy jest tożsamy z rokiem kalendarzowym.
Nieco inaczej sytuacja ma się natomiast w przypadku osób prawnych, którym ustawa o CIT zagwarantowała możliwość wyboru poza standardowym rokiem podatkowym także innych sposobów obliczania tego okresu. W konkretnych okolicznościach firmy i jednostki posiadające status osób prawnych mogą zatem zdecydować się na przyjęcie innego okresu rozliczeniowego. Bardzo istotne jest jednak określenie tego faktu albo w statucie firmy, albo w umowie spółki lub ewentualnie w innych dokumentach służących uregulowaniu podstawowych kwestii związanych z regułami ustrojowymi podatników. Ponadto stosowną informację trzeba także przekazać naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego, przy czym należy uczynić to w terminie najpóźniej do miesiąca od chwili zakończenia poprzedniego roku podatkowego. W tej sytuacji wymaga się złożenia zgłoszenia aktualizującego NIP2 oraz jednolitego tekstu umowy spółki. Od tej pory w skład roku podatkowego wchodzi dwanaście kolejno po sobie następujących miesięcy w roku kalendarzowym (na przykład okres od lipca do czerwca kolejnego roku).
Rozpoczęcie działalności gospodarczej
Jeśli działalność gospodarcza zostaje zainicjowana w przeciągu trwającego roku podatkowego, za dany rok podatkowy uznaje się okres trwający od dnia rozpoczęcia funkcjonowania firmy do końca roku kalendarzowego albo do ostatniego dnia samodzielnie ustalonego roku podatkowego. Czas ten nie może być jednak dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych. Jeśli podatnik rozpoczął działalność w drugiej połowie roku podatkowego, może o zdecydować się na to, iż jego pierwszy rok podatkowy będzie trwał od momentu otwarcia firmy do końca następnego roku kalendarzowego po roku, w którym otwarto daną działalność gospodarczą.
W przypadku dokonywania zmian roku podatkowego, pierwszym miesiącem obowiązywania nowego roku podatkowego jest miesiąc następujący bezpośrednio po zakończeniu poprzedniego roku podatkowego. Nowy rok podatkowy powinien trwać co najmniej 12 miesięcy kalendarzowych, nie powinien on być jednak dłuższy niż 23 chronologicznie po sobie następujące miesiące. Podatnicy zmieniający rok podatkowy muszą w terminie 30 dni od zakończenia poprzedniego roku podatkowego zawiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego o tym fakcie. Trzeba pamiętać też o tym, że termin ten w żadnym wypadku nie ulega przywróceniu. Przy prowadzeniu jednoosobowej działalności gospodarczej rokiem podatkowym w każdym przypadku okazuje się rok kalendarzowy. Osoby takie traktowane są bowiem przez organy podatkowe jako osoby fizyczne, a w odniesieniu do nich ustawa nie przewiduje możliwości dowolnego ustalania terminu rozpoczęcia i zakończenia roku podatkowego.
Co to jest rok obrotowy?
Wszelkie kwestie związane z rokiem obrotowym reguluje ustawa o rachunkowości. Na ogół uznaje się, że rokiem obrotowym jest każdy rok kalendarzowy lub też inny, dwunastomiesięczny okres, wykorzystywany do regulowania rozmaitych kwestii podatkowych. Każdorazową zmianę roku obrotowego wskazuje się w umowie albo w statucie danego zakładu pracy. Ewentualne rozpoczęcie działalności przez przedsiębiorstwo w drugiej połowie roku stanowi przesłankę do udostępnienia podatnikom możliwości połączenia ksiąg rachunkowych i sprawozdań finansowych z tego roku z analogicznymi dokumentami tworzonymi w kolejnym roku obrotowym. Pierwszy po dokonanej zmianie rok obrotowy zwykle okazuje się dłuższy niż 12 miesięcy.
Można stwierdzić, że pomiędzy rokiem podatkowym oraz rokiem obrotowym zachodzą bardzo istotne podobieństwa, sprawiające, że często są one ze sobą utożsamiane jako okresy idealnie się ze sobą pokrywające. Trzeba jednak mimo wszystko pamiętać o tym, że pojęcia te zostały sformułowane w innych dokumentach prawnych, stąd też podlegają one osobnym uregulowaniom prawnym. W praktyce zatem pojęć tych nie można ze sobą łączyć.
